جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام،
احتراماً، همان‌طور که مستحضرید، مدیریت پسماندهای جامد شهری در کشور با وجود پیشرفت‌های روزافزون و دستاوردهای فناوری‌های نوین بین‌المللی، از رشد و توسعه قابل قبولی برخوردار نبوده و حتی می‌توان گفت که سطح مدیریت در این حوزه به سمت افول پیش می‌رود. این سوءمدیریت به‌ویژه در شمال کشور، با توجه به ویژگی‌های طبیعی منحصربه‌فرد این منطقه، ابعاد فاجعه‌باری پیدا کرده است. عواملی مانند سطح بالای آب‌های زیرزمینی، ارزش خاک از نظر قابلیت کشاورزی، وابستگی شهروندان به منابع آب زیرزمینی، نزدیکی به دریا، شیب جغرافیایی، وجود رودها و نهرها، و استفاده گسترده از آب‌های سطحی و زیرسطحی برای مصارف کشاورزی، شرایط را پیچیده‌تر و اثرات زیست‌محیطی را شدیدتر کرده است.
از سراوان در رشت تا عمارت در آمل، و از جنگل‌های خیبوس شیرگاه تا جنگل‌های جواهرده در رامسر، آنچه در عمل اتفاق افتاده، تخریب محیط‌زیست، دپوی غیراصولی زباله‌ها و تنها پنهان‌سازی موقتی یک مشکل جدی از دید شهروندان بوده است.
جناب آقای رئیس‌جمهور؛ در طی چند دهه گذشته، شهرداران به‌عنوان مجریان قانون مدیریت پسماند، با کلنگ‌زنی‌های تکراری و عمدتاً بی‌نتیجه، موفق نشده‌اند حتی درصدی از بار آلودگی‌های موجود بکاهند. امروزه، به دلیل موقعیت بسیاری از محل‌های دفن زباله در نزدیکی رودهای بزرگ استان مانند تلار، هراز، چالوس و زرجو، این رودها به شدت آلوده به شیرابه‌های زباله‌های شهری شده‌اند.
علاوه بر این، بسیاری از قراردادهای مدیریت پسماند در کشور بدون نظارت صحیح منعقد شده و پیمانکاران، بدون رعایت اصول حرفه‌ای، صرفاً به استحصال پسماندهای ارزشمند می‌پردازند و مابقی زباله‌ها را به‌صورت درهم در محل‌های دپو تخلیه می‌کنند. نبود نیروهای متخصص در این حوزه باعث شده است که برخی افراد حقیقی و حقوقی، با نادیده گرفتن اصول مدیریت چندوجهی پسماند، تنها بر استفاده از فناوری‌هایی نظیر زباله‌سوزها تمرکز کنند؛ درحالی‌که این فناوری‌ها اولاً الزامات زیست‌محیطی حساسی دارند و ثانیاً با ماهیت پسماند تولیدی در کشور که عموماً دارای رطوبت بالا و ارزش حرارتی پایین است، سازگاری کافی ندارند.
جناب آقای دکتر پزشکیان، ما انتظار داریم دولت محترم با اتخاذ تدابیر لازم، اقدامات زیر را در اولویت قرار دهد:
۱. بهسازی اصولی محل‌های دپو زباله شهری:
- درختکاری پیرامون محل‌های دپو.
- استفاده از لایه‌های جداکننده نظیر ژئوممبران و لایه‌های رسی برای جلوگیری از نفوذ شیرابه‌ها.
- نصب لوله‌های مخصوص جهت جمع‌آوری و تخلیه گازهای محبوس.
۲. استفاده از نیروهای متخصص و باتجربه:
- تمرکز بر تخصص و تجربه در انتخاب مدیران و عدم محدودیت به نیروهای دانشگاهی و پژوهشکده‌ها.
۳. برنامه‌ریزی شفاف و هدفمند:
- تهیه و اجرای برنامه‌هایی با اهداف و اعداد و ارقام مشخص و شفاف.
- ایجاد سامانه‌های فعال و آنلاین برای ارائه اطلاعات و پیگیری وضعیت مدیریت پسماند.
۴. شفافیت در قراردادها:
- الزام به نظارت دقیق بر قراردادهای مرتبط با مدیریت پسماند و جلوگیری از تخلفات.
۵. ایجاد سامانه‌های نظارتی مردمی:
- طراحی سامانه‌های نظارت عمومی برای پایش مستقیم عملکرد مراکز مدیریت پسماند.
۶. توسعه آموزش‌های شهروندی:
- برنامه‌ریزی برای آموزش کاهش تولید پسماند آلی، تغییر الگوی مصرف، کاهش تولید شیرابه در مبدأ و تفکیک زباله.
به باور ما، مدیریت اصولی پسماندها یک موضوع چندوجهی و چندجانبه مبتنی بر اقتصاد دایره‌ای است که نیازمند رویکردهای جامع و هماهنگ است. اتکای صرف به راهکارهایی نظیر کارخانه‌های کمپوست و زباله‌سوزها کافی نیست. این طلای کثیف می‌تواند با مدیریت صحیح، به منبعی ارزشمند برای ایجاد شغل، تولید انرژی و کاهش اثرات زیست‌محیطی تبدیل شود. بنابراین، تقاضا داریم ضمن بررسی جدی این موضوع، دستورات مقتضی جهت اقدام عملی صادر فرمایید.
با احترام و سپاس
موفق شد
ویژه
