بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
جناب آقای محمدباقر قالیباف
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
جناب آقای عبدالرسول پورعباس
ریاست محترم سازمان سنجش آموزش کشور
با سلام
همانطور که مستحضرید «سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان دوره متوسطه)» در جلسه ۸۴۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح و تصویب و توسط رئیس‌جمهور پیشین شهید ابراهیم رئیسی اجرا شد. طرح جدید کنکور دارای ایرادات جدی بوده و در صورت عدم لغو، اثرات بسیار مخربی بر دانش‌آموزان کشور خواهد داشت.
در ادامه به برخی از چالش‌ها و ایرادات جدی تأثیر قطعی معدل در کنکور ذکر شده است:
۱. معدل نهایی استان‌ها در سراسر کشور رو به افت قرار دارد:
به عنوان نمونه، میانگین نمرات نهایی استان‌هایی اعم از کرمانشاه (۹.۰۳)، اردبیل (۹.۵)، آذربایجان شرقی (۱۰.۶)، تهران (۱۰.۶۷)، ایلام (۹.۲۷)، خراسان رضوی (۱۱.۲۷) و... دچار افت شدیدی شده است.
۲ و ۳. تقلب گسترده دانش‌آموزان در سر جلسه امتحان نهایی که خود شاهد آن بودم/ جواب دادن به سوالات امتحان نهایی توسط بعضی از مراقب‌ها سر جلسه که خود شاهد آن بودم:
خب الان شما می‌گویید کنکور هم تقلب می‌کنند، بله تقلب می‌کنند ولی می‌توان آن را تا حد خیلی زیاد اداره کرد زیرا آزمون کنکور فقط دوبار در سال است در حالی که امتحانات نهایی دهم، یازدهم و دوازدهم در طول تقریباً یک ماه برگزار می‌شود و نمی‌توان تقلب آن را به هیچ شکلی مهار کرد.
۴. ایجاد تنش و استرس طولانی‌مدت در دانش‌آموزان از سال‌های نوجوانی:
درگیر کردن دانش‌آموزان پایه دهم و یازدهم با موضوع کنکور، اشتباه بزرگی می‌باشد. این امر به ایجاد تنش در خانواده‌ها و خود دانش‌آموزان که در بحران بلوغ هستند، منجر می‌شود. دانش‌آموزان ۱۵ و ۱۶ ساله، دانش‌آموزانی هستند که با تغییر پایه، توان تحمل این همه استرس طولانی‌مدت را در طول سه سال متوسطه دوم ندارند. در طی یک هفته‌ای که از شروع امتحان نهایی می‌گذرد، این تنش‌ها در اولیا و دانش‌آموزان در جلوی حوزه‌های امتحانی دیده شده است. دانش‌آموزان به خاطر ۰.۲۵ نمره با گریه از حوزه‌های امتحان بیرون می‌آیند و شب‌های پیش از امتحان‌های نهایی خواب را بر خود حرام می‌کنند. حتی رفت و آمد دانش‌آموزان از برخی روستاها به حوزه‌های نهایی به مدت ۱۰ روز بسیار سخت بوده است.
۵. نقض عدالت اجتماعی که خود شاهد آن بودم:
من خودم از معلمان شنیدم که ورقه‌هایی بودند که بیشتر سوالات سفید بود و در عین حال ۱۸ شدند.
حتی من خودم هم دیدم که به معلمان متوسطه اول پیشنهاد تصحیح اوراق امتحان نهایی متوسطه دوم را دادند.
همچنین درگیری سه‌ساله با امتحانات نهایی منجر به این می‌شود که دانش‌آموزان خانواده‌های کم‌برخوردار فرصت کمتری برای جبران داشته باشند. در مقابل، دانش‌آموزان خانواده‌های مرفه با استفاده از منابع آموزشی بیشتر (مدارس بهتر و کلاس‌های خصوصی)، به موفقیت بیشتری در طی این سه سال دست می‌یابند.
۶. فربه کردن مافیای کنکور:
به دلیل نقش تمامی درس‌های دهم، یازدهم و دوازدهم در امتحانات نهایی، دانش‌آموزان مجبور به خرید کتاب‌های تشریحی نهایی در کنار کتاب‌های تستی و حتی شرکت در کلاس‌های نهایی در کنار کلاس‌های کنکور می‌شوند. این امر به فربه شدن مافیای کنکور منجر شده است. نگاهی به بازار این روزهای کتاب‌های تشریحی و نهایی اثبات خوبی برای این صحبت ماست.
۷. نبود فرصت جبران برای جوانانی که بعد سال‌ها به دانشگاه فکر می‌کنند:
شیوه برگزاری این امتحانات فرصت جبران را از کسانی که قصد دارند پس از وقفه تحصیلی به درس بازگردند، می‌گیرد. چون کسی که بعد از سال‌ها می‌خواهد کنکور دهد، بایستی سابقه تحصیلی برای سال دهم و یازدهم و دوازدهم را برای خود ایجاد کند و در کنار کنکور در امتحانات سه پایه نیز به صورت فشرده شرکت کند. این افراد اتفاقاً از اقشار کم‌برخوردارتر جامعه هستند و با این مصوبه، فرصت چنین بازگشتی را تقریباً برای همیشه از دست می‌دهند.
۸. ممانعت از ورود شایسته‌ترین داوطلبان به دانشگاه:
تصحیح سلیقه‌ای آزمون‌های تشریحی و کلیدهای امتحانات باعث می‌شود افراد بر اساس سواد، شایستگی‌ها و توانایی‌های خود به نمره‌ای که حقشان است، دست نیابند. در این نوع تصحیح هیچ‌گونه عدالتی وجود ندارد و سرنوشت دانش‌آموزان به سلیقه، سخت‌گیری و حتی تسلط مصحح و در نهایت به شانس و اقبال آنان بستگی دارد. نتیجه این تصحیح غیر ماشینی، نمرات متفاوت یک داوطلب از مصحح‌های مختلف است. کلید آزمون و حتی امنیت امتحانات که تا به حال نیز به‌درستی اجرا نشده است، مزید بر تمام مسائل بالا، نمرات غیرواقعی را برای فرد ثبت خواهد کرد. همین نمرات ۵۰% در کنکور امسال و ۶۰% در کنکور سال‌های آینده نقش دارد.
۹. کشته شدن خلاقیت دانش‌آموزان:
با وجود چندین راه حل برای آزمون‌های تشریحی، به ویژه در درس‌هایی چون هندسه، فیزیک، ریاضی و حسابان، تسلط مصحح در نحوه‌ی نمره‌دهی بسیار تأثیرگذار است. همین امر منجر به حق‌خوری‌های فراوانی در نمره دادن به دانش‌آموزان خلاق‌تر و باهوش‌تر می‌گردد. همچنین دانش‌آموزان مجبور به حفظ کردن خط به خط کتاب‌های درسی و راه‌حل‌های کتاب‌های درسی هستند تا احیانا آنچه می‌نویسند با سلیقه طراحان سوال تناقضی نداشته باشد.
۱۰. ضعف در اجرا:
سازمان سنجش پنجاه سال است که در برگزاری کنکور به صورت تستی و آن هم به صورت یک بار در سال تجربه دارد. طراحی آزمون‌های نهایی به شیوه‌ای است که برای هر دانش‌آموز بیش از ۳۰ آزمون در طی سه سال اجرا می‌شود. این در حالی است که آموزش و پرورش امکانات برگزاری امن و مراقبت از این سی آزمون را ندارد. از نظر اجرا، در حال حاضر وزارت آموزش و پرورش در حال برگزاری آزمون‌های نهایی برای هر سه پایه می‌باشد و با احترام به دوستان مشغول در این وزارتخانه، علیرغم تلاش‌های فراوان، برگزاری این آزمون‌ها دچار کاستی‌های فراوانی است. از جمله این کاستی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛ عدم توانایی در صدور کارت به موقع برای دانش‌آموزان و داوطلبان ترمیم معدل، لو رفتن سوالات به فاصله‌ی تنها چند دقیقه پس از آغاز امتحان، عدم کارکرد مناسب مراقبان در تمامی حوزه‌ها، کلید زدن کلیدزن‌ها در حین امتحانات برای دانش‌آموزان داخل حوزه، کمک مراقب‌ها به دانش‌آموزان در برخی حوزه‌ها، عدم حساسیت مراقب‌ها در برخی شهرها به مشورت دانش‌آموزان و ورود دیرتر از زمان دانش‌آموزان به حوزه و... .
۱۱. آشفتگی در پاسخ و کلیدها:
در طی امتحاناتی که برگزار شده است، کلید سوالات برای برخی از سوالات جواب‌هایی را گذاشته است که به کتاب ربط نداشته است و یا حتی اشتباه بوده است. حتی برای برخی سوال‌ها جای کمتری در پاسخنامه گذاشته است و درخواست دانش‌آموزان در دادن پاسخنامه توسط مدیر حوزه رد شده است. در صورتی که در برخی حوزه‌ها پاسخنامه اضافه داده شده است. برای برخی سوالات جای بیشتری در نظر گرفته شده است در صورتی که پاسخ کوتاه‌تری داشته‌اند. به نظر می‌رسد کلید تصحیح بر اساس سلیقه شخصی نوشته شده است.
۱۲. اجبار به ترمیم نمره‌های پیاپی برای قبولی در رشتههای خوب:
ترازدهی برای امتحانات نهایی سه پایه به گونه‌ای است که بسته به سختی و آسانی امتحان و تراکم نمره، نمرات ۲۰ و ۱۹ در سال‌های متفاوت، ترازهای متفاوتی می‌گیرند. بنابراین نمره ۲۰ امسال با نمره ۲۰ پارسال تراز یکسانی ندارد و این باعث می‌شود که داوطلبان ورود به دانشگاه مجبور به ترمیم نمره‌ها شوند که باز هم برای اقشار مرفه امکان‌پذیرتر است.
۱۳. مشکل در امتحان زبان انگلیسی:
در امتحان زبان انگلیسی در بخش لیسنینگ آن، به خاطر اینکه بلندگوهای حوزه‌ها دور از برخی شرکت‌کنندگان بود، نمره لازم را نگرفتند.
۱۴. ترازدهی ناعادلانه.
۱۵. تعداد کم تصحیح‌کنندگان اوراق و همچنین بی‌دقتی برخی در تصحیح اوراق امتحان نهایی.
و بسیاری از موارد دیگر.
جمع‌بندی:
دانش‌آموزان، آینده‌سازان ایران بزرگ هستند و مهم‌ترین و اساسی‌ترین قشر جامعه محسوب می‌شوند.
لذا باید به ظلم علیه دانش‌آموزان پایان دهیم و نظام آموزشی کشور را بر اساس منطق و استدلال و نظر آنان شکل دهیم. نباید شرایطی فراهم سازیم که دانش‌آموز برای مدرک دیپلم در حسرت بماند. امیدواریم تا آمار ترک تحصیل و افسردگی بیشتر نشده، به این وضعیت پایان دهیم.
در نهایت تقاضای ما لغو تأثیر معدل در کنکور سراسری و بازگشت به شیوه‌ی گذشته (تستی) است تا شاهد عدالت آموزشی و کاهش استرس و اضطراب دانش‌آموزان باشیم.
موفق شد
