وزیر محترم راه و شهرسازی

معاون محترم مسکن و ساخت

باسلام؛

ما، جمعی از معماران و دانش‌آموختگان رشته معماری، با توجه به تجربه‌های عملی و مشاهدات میدانی، نگرانی‌های خود را نسبت به روند فعلی آزمون‌های طراحی معماری ابراز می‌داریم.

بر اساس آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و با استناد به بند ماده ۲۱ این آیین‌نامه که وزارت مسکن و شهرسازی را مجاز به تعیین شرایط و ضوابط برای صدور، تمدید و ارتقاء پروانه‌های مهندسی می‌سازد، ضروری است که روند آزمون‌های طراحی معماری مورد بازنگری قرار گیرد.

مشکلات عمده روند کنونی آزمون:

۱. فرآیند زمان‌بندی و جلسات طولانی‌مدت:

- آزمون‌های طراحی که به صورت یک جلسه ۷ ساعته برگزار می‌شوند، با توجه به فشار روانی و حجم کار زیاد، نمی‌توانند توانایی‌های واقعی و جامع داوطلبان را به درستی ارزیابی کنند.

۲. غیرواقعی بودن سوالات و عدم تطابق با مسائل عملی:

سوالات آزمون‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که داوطلبان را با پیچیدگی‌های زبانی و گنگی مواجه می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که ارزیابی‌ها از کیفیت و قابلیت‌های داوطلبان در عمل دقیق نباشد و در عمل، این نوع پیچیدگی‌ها بعدتر در واقعیت هیچ‌گاه وجود ندارد.

۳. عدم شفافیت در روند تصحیح و ارزیابی:

- فرآیند تصحیح و ارزیابی فاقد شفافیت لازم است. داوطلبان به دلیل عدم آگاهی از معیارهای ارزیابی و فرآیند تصحیح، از نتایج آزمون‌ها و دلایل ارزیابی نامطمئن هستند. لازم است توضیحات و بازخوردهای دقیق و مستند برای هر داوطلب ارائه شود تا نقاط ضعف و ایرادات کار خود را بشناسند.

۴. نبود تسلط کافی برخی داوطلبان پذیرفته‌شده:

- بسیاری از داوطلبان قبول‌شده در آزمون‌های طراحی، تسلط کافی بر امور طراحی ندارند و صرفاً با فروش پروانه‌ها به درآمد می‌رسند. این موضوع در کنترل نقشه‌های نظام مهندسی به وضوح دیده می‌شود و کیفیت حرفه‌ای را تحت تأثیر قرار داده است.

پیشنهادات برای بهبود فرآیند آزمون:

۱. بخش‌بندی و زمان‌بندی بهتر آزمون‌ها:

- تقسیم آزمون به چندین بخش کوتاه‌تر که به بررسی جوانب مختلف توانایی‌های طراحی و مدیریتی داوطلبان بپردازد. این تغییر می‌تواند به کاهش فشار روانی و افزایش کیفیت ارزیابی کمک کند.

۲. طراحی سوالات به شکل واضح و قابل فهم:

- طراحی سوالات به گونه‌ای که واضح و قابل فهم باشند و از پیچیدگی‌های زبانی و گنگی پرهیز شود. این اقدام می‌تواند باعث شود که داوطلبان بتوانند توانایی‌های خود را به درستی نشان دهند.

۳. افزایش شفافیت در ارزیابی:

- ایجاد فرآیند تصحیح و ارزیابی شفاف با اعلام معیارهای ارزیابی و ارائه بازخوردهای دقیق و مستند به داوطلبان. این اقدام به داوطلبان کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و برای بهبود آن‌ها اقدام کنند.

۴. بررسی و ارزیابی داوطلبان پذیرفته‌شده:

- انجام بررسی‌های دوره‌ای و ارزیابی‌های عملی از داوطلبان پذیرفته‌شده برای اطمینان از تسلط آن‌ها بر امور طراحی و جلوگیری از فروش پروانه‌ها.

استفاده از تجارب بین‌المللی در بسیاری از کشورهای پیشرفته، فرآیند صدور و تمدید لایسنس معماری به گونه‌ای طراحی شده که توانایی‌های عملی، دانش تئوری و مهارت‌های حرفه‌ای داوطلبان به صورت جامع ارزیابی می‌شود. این کشورها از روش‌های متنوع و مرحله‌ای برای ارزیابی مهارت‌ها استفاده می‌کنند که شامل آزمون‌های کتبی، مصاحبه‌های حضوری و ارزیابی پروژه‌های واقعی است. این رویکردها علاوه بر کاهش استرس داوطلبان، توانایی‌های آنان را در شرایط عملی و واقعی به نمایش می‌گذارد و به ارتقاء کیفیت معماران حرفه‌ای کمک می‌کند. پیشنهاد می‌شود که از این تجارب بین‌المللی بهره‌برداری شود و روش‌های نوین و کارآمدتر در فرآیند آزمون‌های طراحی معماری کشورمان مورد استفاده قرار گیرد.

با توجه به اختیار وزارت مسکن و شهرسازی در تعیین شرایط و ضوابط برای پروانه‌های مهندسی طبق بند ماده ۲۱ آیین‌نامه، ما درخواست می‌کنیم که این وزارتخانه و سازمان نظام مهندسی نسبت به بازنگری و اصلاح فرآیند آزمون‌های طراحی معماری اقدام نمایند. این تغییرات می‌تواند به بهبود کیفیت طراحی معماری در کشور و ارتقاء سطح حرفه‌ای معماران ایرانی کمک کند.