جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام،
همانگونه که مستحضرید، دولتها در طول تاریخ ایران، از نخستین نمونهها تا امروز، همواره با مسئله آب و مدیریت آن پیوند خوردهاند. سرزمین ما که در بطن یک اقلیم خشک و نیمهخشک شکل گرفته، امنیت، ثبات و بقای خود را در گرو نحوه مواجهه با منابع محدود آبی میداند. بر همین اساس، ما بر این باوریم که هرگونه بیتوجهی به مسائل زیستمحیطی، از جمله بحرانهای مرتبط با آب، نه تنها به نابودی منابع طبیعی و کشاورزی میانجامد، بلکه تهدیدی جدی برای امنیت اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی کشور به شمار میرود.
خشکی زایندهرود موجب مهاجرت بخش قابل توجهی از مردم اصفهان، خصوصاً نخبگان و سرمایهگذاران شده و آنان که میمانند نیز یا در معرض فرونشست زمین، هوای آلوده، فقر منابع و کاهش کیفیت زندگیاند. کشاورزان در شرق اصفهان شغل خود را از دست دادهاند و امروز بخشهایی از آنان به حاشیهنشینی در شهر رو آوردهاند. آنان به استناد تاریخ و قانون حق بهرهبرداری از رودخانه را داشتهاند، ولی بیآبی این سالها و عدم کشت سبب شده که اکنون حتی توان اقتصادی لازم جهت تغییر سبک زندگی و کشاورزی را نداشته باشند. این جمعیت امروز در نهایت بیقدرتی، محروم از آب و نان ماندهاند، بدون آنکه جایگزینی پایدار برای معاششان پیشنهاد شود یا خسارتی برای این دگرگونی ناگزیر شیوه زندگی به آنان پرداخت شود.
در همین حال، پروژههای انتقال آب از زایندهرود به نقاط دیگر، بهویژه استان یزد، بدون در نظر گرفتن توان اکولوژیک رودخانه ادامه یافته است. این در حالی است که توسعه صنعتی سنگین و آببر در یزد، طی دهههای گذشته در تضاد آشکار با سیاستهای محیط زیستی و اصل عدالت منطقهای بوده و بحرانهای آبی را تشدید کرده است. این وضعیت نه تنها ناپایداری بیشتری در منطقه ایجاد کرده، بلکه به گسترش بیاعتمادی، ناامنی اجتماعی و گاه اعتراضات مدنی انجامیده است، در حالی که هرگز نتوانسته یک منبع با دوام نیز برای مردم یزد باشد. انتقال آب از زایندهرود و به تبع آن گسترش صنایع در این استان به افزایش مهاجرت به آن انجامیده و امروز نیاز به آب را حتی در بحث شرب نسبت به روز تصمیمگیری برای انتقال چندین برابر کرده است.
باید یادآور شد که زایندهرود تنها یک رودخانه نیست. زایندهرود حافظ هویت، تاریخ، فرهنگ و زندگی در گسترهای وسیع از ایران مرکزی است. برای مردم اصفهان، این رودخانه فراتر از یک عنصر طبیعی محسوب میشود و شالوده زیستپذیری شهر اصفهان به شمار میرود. بر این اساس، خشک شدن زایندهرود تنها مرگ یک رود نیست، مرگ یک شهر، مرگ یک تمدن و مرگ ساکنان آن است.
جناب آقای دکتر پزشکیان،
خواسته امروز مردم اصفهان، تنها جاری شدن آب در بستر یک رود نیست، بلکه احیای هویت، امنیت و زیستپذیری سرزمینشان است. این خواسته، تنها از سوی چند کشاورز خسته و معترض که گاه از سر استیصال لوله انتقال آب را میشکنند، نیست؛ بلکه فریاد یک تمدن است که اگر نشنیده گرفته شود، امنیت بلندمدت کشور را به خطر خواهد انداخت.
ما از حضرتعالی که همواره دغدغه عدالت، سلامت و حکمرانی مردمی داشتهاید، انتظار داریم با جدیت در موضوع احیای زایندهرود ورود کرده، عدالت آبی را در تصمیمات دولت بازتعریف کرده و منافع منطقهای، محیط زیستی و سرنوشت رو به نابودی ذینفعان محلی را بر رانتهای سیاسی و منافع کوتاهمدت ترجیح دهید. زایندهرود باید به حیات طبیعی خود بازگردد و این امر جز با حکمرانی صحیح آب، نگاه ملی و توجه به سهم آیندگان این سرزمین از محیط زیست میسر نخواهد شد.