هممیهنان پاکنهاد!
ملّتِ تاریخی و بزرگِ ایران!
موضوع: بیانیۀ هشدارآمیز گروهی از متخصصان، هنرمندان و کارشناسان در دفاع از نوروز و برخی سیاستهای فرهنگی نوروزی و پیامدهای مخاطرهآمیز آن برای کشور
ضمن ابراز شادباش جشنِ ملّی نوروز و سالِ نو ایرانی خدمتِ شما هموطنانِ گرامی، همانگونه که مستحضرید کشورِ عزیزمان ایران در شرایط بسیار حساسی است و بحرانهای بزرگی چون چالشهای اقتصادی، گرانی، تورّم و کاهش شدید ارزش پولِ ملّی تا سردرگمی سیاستِ خارجی کشور و خطرِ احتمالی بروز جنگ، مهاجرتِ نخبگان و خروج سرمایههای مادی و معنوی کشور و ناتوانیِ دولتمردان در استیفای کاملِ حقوقِ شهروندانِ ایرانی، کشور را با مخاطراتِ بزرگی مواجه کرده است. ورود غیرکارشناسی بخشهایی از حاکمیّت از جمله قوۀ مجریه به «مباحثِ قومی» به جای تمرکز و توجه به ابرچالشهای پیشروی کشور و ملّتِ ایران، خود زمینهساز چالشهای بزرگتری شده است. بر این اساس یادآور میشود:
یکم)
در آستانۀ نوروز ۱۴۰۴ خورشیدی، در اقدامی کمسابقه زمینۀ برگزاری مراسمی با عنوان «پیشواز از نوروز» و سپس «جشنِ نوروز» از سوی نهادهای مربوطۀ دولتی در برخی از استانهای غرب و شمالغرب کشور فراهم شد، بدون اینکه از پیش، برنامهریزی دقیق و کارشناسی شدهای دربارۀ نحوۀ برگزاری و اجرای آن تدوین و تنظیم شود. در جریانِ برگزاری این مراسم، گاه شاهد بروز برخی رخدادها بودیم که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. شوربختانه برابرِ برخی تصاویر و اخبارِ منتشر شده، آنچه که با عنوانِ مراسمِ «پیشواز از نوروز» در برخی از استانهای غرب و شمالغرب کشور از جمله استانِ کُردستان و استانِ آذربایجان غربی رخ داد، فروکاستنِ نوروز از یک جشنِ بزرگِ ملّیِ ایرانی، به یک مراسمِ خُرد قومی و طایفهای و محلّی بود! بیتدبیری دستگاههای مسئول و عدم آگاهی و تقلید ناشیانه از برخی کشورهای همسایه، که نوروز، جشن ملّیشان نیست و دولتهایشان، دستکم تاکنون آن را به رسمیّت نشناختهاند، در برپایی این برنامههای ناشیانه در استانهای غرب و شمالغرب کشور، بیتأثیر نبوده است. آیا تصادفی بود که نهادهای مسئول، مجوّز و زمینۀ برگزاری چنین مراسمِ تقلیدی و برساختهای را فراهم کردند؟!
از سوی دیگر شاهد بودیم، گردهمایی دیگری در شهر ارومیه در تاریخِ دوّم فروردین ۱۴۰۴ خورشیدی و به بهانۀ روز شهادت حضرت امام علی (ع)، با فراخوانِ وابستگانِ به نهادهای عمومی و دولتی که بعضاً تقابلِ عریانِ ایشان با هویّت و مدنیّت ایرانی و به ویژه زبانِ ملّی پارسی، زبانزد خاص و عام است و با حضور تأییدآمیز مقاماتِ سیاسی - امنیتیِ استانِ آذربایجان غربی برگزار شد که با نمادها و شعارهای نفرتپراکنانۀ قومیِ شماری از افراطیهای قومگرا و تجزیهطلب، رفتارهای سخیفِ آنان و تهدید دیگر هممیهنان با چماقهای یک شکل به میتینگی از نفرتپراکنی قومی و سیاسی مبدّل شد. در این مراسم، شعارها و صداهای نابخردانه و سبکسرانه توسط تعدادی از قومگرایان و تجزیهطلبانی سرداده شد که خود را در متن و حاشیۀ این مراسم، جای داده بودند، بیآنکه هیچ واکنشی توسط مقاماتِ حاضر در این مراسم از جمله استاندار آذربایجان غربی - به عنوان رئیس شورای تأمینِ امنیتِ استان - نشان داده شود.
یادآوری میکنیم که جشنِ نوروز، جشنِ باستانی، ملّی و افتخارآمیز ایرانیان است و به هیچ قوم و قبیلهای تعلّق ندارد و همۀ ایرانیان با هر زبانِ محلّی و مذهبی، بخشی از جغرافیای معنوی این جشن بشمار میآیند. از همینرو برگزاری انحصاری جشنِ نوروز توسط یک گروه از ایرانیان و پاسخ متقابل و انحصاری به آن، توسط گروهی دیگر، آنهم با استفاده از ادبیات و رفتارهایی ایرانستیزانه، و همچنین اقدامِ مقاماتِ کشوری و منطقهای در اجازه دادن به «تفکیکِ قومیتی» در برگزاری جشنِ ملّی نوروز، جز در راستای مطامع و منافعِ دشمنانِ ایران نبوده است و نخواهد بود. نوروز، جشنِ ملّی و میهنی ایرانیان است و نمیتواند محلِّ منازعاتِ کاذب و مصنوعیِ قومی و قبیلهای باشد. از همینرو نحوۀ عملکرد دستگاهها و نهادهای دولتی در استانهای غرب و شمالغرب کشور، بویژه در استانهای آذربایجان غربی و کُردستان، از نگاه ما اقدامی بغایت نگرانکننده و تحریککننده و شایستۀ نکوهش است.
دوم)
ایران خاستگاه برگزاری جشنِ نوروز است و بسیاری از ایرانیان از دیرباز و همهساله این آیین و جشنِ ملّی را طبقِ رسومِ کهنِ ایرانی، شکوهمندانه گرامی و بزرگ میدارند. ولی در نتیجۀ برخوردهای سلیقهای و ناسنجیده و گاه همراه با تحریف، تخفیف و تقلیلِ مسنولانِ کشور نسبت به میراثِ فرهنگی، تاریخی و تمدّنی ایران بویژه نسبت به جشنِ ملّی نوروز، در آستانۀ نوروز ۱۴۰۴ خورشیدی شاهد بودیم که رئیسجمهور تُرکیه - البتّه با همراهی و زمینهچینی بعضی جریانهای قومگرای داخلی - به توهّم «مصادرۀ نوروز» گرفتار شود و گستاخانه ادعای ثبتِ جشنِ نوروز را به نامِ «جهانِ خیالی تُرک» بیان کند و در ادامه، تبریز عزیز و باشکوه، پارۀ تن و یکی از میراثدارانِ فرهنگِ کهنسالِ ایرانِ بزرگ را جزئی از میراثِ معنوی کشورِ خود اعلام کند! واحیرتا از سکوتِ ناموجّه و نابخشودنیِ مسئولانِ ما در پاسخ به این ادعاهای بیاساس! البته این سکوت، استمرارِ سیاستهای غلط فرهنگی چند دهۀ اخیرِ مسنولانِ کشور است که به بیگانگان اجازه داده است تا به فکر مصادرۀ میراثِ فرهنگی، تاریخی و تمدّنی ایرانزمین باشند. ما، گروهی از دغدغهمندان فرهنگ و تاریخ و یکپارچگی ایرانِ عزیز، عمیقاً نگرانِ تحریف، تخفیف، تقلیل و مصادرۀ جشن نوروز با هر عنوانی هستیم.
سوم)
در چند ماهی که از فعالیّتِ قوۀ مجریه در دورۀ چهاردهم میگذرد، همگی دیده و شنیدهایم که در مجموعۀ دهها سخنرانی و نوشتۀ عالیترین مقام اجرایی کشور، بارها واژگانی چون «قومیّت»، «قوم»، «اقلیّت» و مانند آن به نادرستی و نابهجا به کار رفته است و حتی در کمالِ تعجّب از «حقوقِ طبیعی» و «حقوقِ شهروندی» شهروندانِ ایرانی به عنوانِ «حقوقِ قومیِ» آنان یاد شده است! حال پرسش این است؛ در شرایطی که تمامی حقوقِ آحاد ملّتِ ایران، ذیل مفهومِ دقیق، شایسته و درستِ «حقوقِ شهروندانِ ایرانی» احصا میشود، چرا آقای مسعود پزشکیان و اطرافیان تأثیرگذارِ ایشان، اصرار و تأکید مؤکّد دارند که با نگاه قومی و رویکرد قومی و مذهبی، به عمومِ مردم نگریسته شود یا حقوقشان از این منظر مطرح گردد؟! آیا این رویکرد، تصادفی است یا دلایلِ دیگری دارد؟! آیا به پیامدهای مخرّب چنین کاربردهای غیرعلمی ولی با بارِ حقوقی و تبعات بسیار آگاهاند؟!
چهارم)
سوءاستفاده و تحریفِ اصلِ پانزدهم قانون اساسی کشور و طرح کارشناسی نشدۀ «آموزش زبانهای قومی و محلّی»، آنگونه که مطرحکنندگانش در هیئت وزیران (ازجمله سخنگو و معاون پارلمانی قوۀ مجریه) و برخی نمایندگانِ مجلس میگویند و اصرار میکنند، بیهیچ گمان و گزافهای، موجب تضعیفِ زبانِ ملّی و رسمی کشور، یعنی زبانِ تمدّنی، دیرسال، نجیب و بارورِ فارسی میگردد و نتیجۀ این تضعیف نیز تکهپاره شدنِ زبانی و فرهنگی و سرانجام از همگسیختگی ارکانِ کشور و... است، چیزی که خواستِ قلبی دشمنانی است که دور و برِ ایرانِ عزیز، دندان تیز کردهاند تا با همراهیِ اطلاعاتی و لجستیکی سرویسهای جاسوسیِ فرامنطقهای و همدستانِ منطقهایشان، به آن دست یابند.
پنجم)
در کشوری مانند ایران، معمولاً مسئولان همچون دیگر ایرانیان با بیش از یک زبان یا گویش آشنا هستند، ولی مطابقِ عرف و سنّتِ تاریخی ایران و همچنین مطابقِ قانون اساسی کشور و عرفِ دیپلماتیک در همۀ جهان، باید در گفتگوهای داخلی و خارجی و از جمله گفتگوهای رسمی اداری و سازمانی و نشستهای خبری و علمی، خواه مکتوب و خواه به صورت شفاهی، به زبان ملّی و رسمی کشور سخن گفته و نوشته شود. شوربختانه و در کمال شگفتی شنیده شده که استانداران و مدیرانِ برخی مناطق و اعضای شورای شهرِ برخی شهرها، در نشستهای رسمی اداری با مدیرانِ استان و شهرستان، به زبانِ محلّی سخن میگویند! حتی استاندارِ خورستان، آنهم در استانی با زبانهای محلّیِ متنوع، عید سعید فطر را به یک زبانِ محلّی تبریک گفته است و با این کار خود، «عیدی دینی» را به «عیدی قومی» تقلیل داده است!
ششم)
شاهد آنیم که بخشی از دولتمردان، در شرایط بسیار سخت و دشوارِ اقتصادی و بینالمللی کشور، به جای پرداختن به مسائلِ اصلی کشور از جمله چالشهای بزرگِ اقتصادی و سیاستِ داخلی و خارجی که زندگی جاری مردم را با بحرانِ جدّی مواجه کرده است، به بحثهای نابههنگام و تفرقهافکن و انسجامسوزی چون طرح بحثِ «فدرالیسم» با استناد ناموجّه و عجیب به برخی متونِ دینی، یا تشویقِ صریحِ نخبههای کشور به جلای وطن، آنهم با تکیه به فهمی نادرست از منابعِ دینی، یا تحریفِ اصل پانزدهم قانون اساسی از زبانِ سخنگوی قوۀ مجریه، یا اصرار بر اعزامِ سفیرانی به کشورهای همسایه یا انتصاب مدیرانی که مواضعِ آشکاری در قومگرایی و تقابل با زبان و فرهنگ ایرانی و وحدتِ ملّی دارند و سکوت در برابر سخنانِ خلافِ واقعیاتِ تاریخی و یکپارچگی سرزمینی و انسجامِ فرهنگیِ ایرانیان توسط استاندار آذربایجان شرقی دربارۀ پیوند آذربایجان با ایران، یا خطاب کردن استانداران به عنوان «رئیسجمهورِ استانها»، دیدار عالیترین مقام اجرایی کشور با برخی افراد افراطیِ قومگرا و ستیزهجو با ارکانِ هویتِ ملّی ایران و سوءتدبیر استاندار آذربایجان غربی در رخدادهای هفتههای اخیر شهر ارومیه، وارد شدهاند.!
این دست از موضوعاتِ انسجامستیز برای امضاکنندگانِ این بیانیه و شمار قابلتوجهی از شهروندانِ ایرانی که نگرانِ سرنوشتِ کشور هستند، جای پرسش و نگرانی جدی دارد. بهراستی برای ما شگفتآور است که بخشهایی از حاکمیّت و از جمله بخشهایی از قوۀ مجریه، «قومیسازی مناسباتِ اجتماعی» را به جای مواجهۀ اصولی با چالشهای کشور برگزیده است!
هممیهنان گرامی و ارجمند!
ما امضاکنندگان بیانیه، هشدار میدهیم، اکنون که دشمنانِ ملّتِ ایران به دنبال فعّال کردنِ گسلهای قومی در کشور هستند تا به مقاصد شوم خود برای بر هم زدن یکپارچگی ایرانِ عزیز دست یابند. آیا وقت آن نرسیده است تا مسئولان و مدیرانِ ناکارآمد و بعضاً موافق با رخدادهای ناگوارِ پیش گفته در برخی استانها، از کار برکنار و برای اقداماتِ مخرّب و یا سکوت همراه با تأیید خود، مؤاخذه شوند؟ آیا نباید در انتخاب استانداران و دیگر مدیرانِ ارشد استانی و شهرستانی، بدون توجه به مسائلِ قومی، زبانی و مذهبی، ویژگیهایی چون کارآمدی، تخصص، خوشنامی، ایراندوستی و وطنخواهی ملاک باشد؟ به راستی آیا زمان آن نرسیده است تا از طرحِ مسائلِ قومی و شعارهای تفرقهافکنانه و تجزیهطلبانه و آوردن پرچمِ کشورهای بیگانه در ورزشگاههای کشور جلوگیری شود و با عواملِ داخلی و خارجی چنین اقداماتِ ضدِّ ملّی برخورد شود؟!
ما امضاکنندگان این بیانیه، ضمن هشدارِ دوباره به دولتمردان دربارۀ اتخاذ رویکردهای غیرکارشناسی و وفاقسوزی که در پیش گرفتهاند، یادآور میشویم که چنین روشهایی به جز تهدید انسجام و امنیتِ ملّی و تقویتِ واگرایی و منازعاتِ خانمانسوز محلّی، آوردۀ دیگری برای کشور و ملّتِ بزرگِ ایران ندارد. با تأکید یادآور میشویم که در صورتِ تداومِ چنین رویکردهایی، سکوت را خیانت به آیندۀ ایران و بازی در برنامۀ دشمنانِ کشور برای تهدید تمامیّتِ ایران ارزیابی نموده و در قبالِ مسئولیتِ ملّی و تاریخی خود نسبت به سرنوشتِ کشور و ملّتِ ایران، روشنگری و کنشگری مدنی و ملّی خود را با جدیّتِ بیشتر، ادامه میدهیم.
پاینده و سربلند باد ایران و ایرانی
فهرست امضا کنندگان:
کیانوش آتشی، داوود آجرلو، عباس آخوندی، شیوا آراسته، آرمیتا آرم، سیاوش آریا، فروزان آریا، آزاده آریامنش، امین آریانراد، محمدجواد آریاییزاد، آرمان آرین، احمد آریننیا، بهنام آزاد، فیروز آزادی، صفا آذربایجانی، رضا آذری شهرضایی، پوریا آسترکی، علیرضا آقاخانی، مهدی آقامحمدی، امیر صالح آقامیرزایی، نادر آقایی، مصطفی آلاحمد، ژاله آموزگار، محمد آمره، یلدا ابراهیمنژاد، مرتضی ابراهیمنیا، تراب ابراهیمی، فرشید ابراهیمی، امیر اثباتی، محمدحسین اثباتی، هانیه اثنیعشری، محمدباقر اجتهادیان، محمد احسانی، ماموستا طاهر احمدزاده، امیر احمدی، کوروش احمدی، لیلا احمدی، مجتبی احمدی، معصومه احمدی، وحید احمدی، عزیراله احمدی، حکیمه احمدیزاده، مریم احمدی گیوی، حمیدرضا احمدی لاری، فاطمه احمدینسب، محمدعلی اردبیلی، عبدالمجید ارفعی، آرش اسحاقی، مجید اسدی، محمد اسدی، مهدیقلی اسدی، حسین اسدی جوزانی، نعمتالله اسعدیپرور، محمد اسفندیار، محمودرضا اسفندیار، مژگان اسفندیاری، علی اسکندری نجارکلایی، نفیسه اسلامی، ابوالقاسم اسماعیلپور مطلق، حسن اسماعیلزاده، حسن اسماعیلزاده باوانی، احمد اسماعیلی، حبیباله اسماعیلی، رها اسماعیلی، کوهزاد اسماعیلی، احمد اسمی، مرتضی اصفهانی، محمدرضا اعتمادی، افشار اعتمادی آلآقا، افشین اعتمادی آلآقا، جمال افتخاری، پرستو افراشته، داریوش افروز اردبیلی، ژاله افشار، ماندانا افشاری، علیرضا افشاری، راضیه اقبالی، سایه اقتصادینیا، امیر اکباتانی، امید اکبر (بیجار)، رقیه اکبری، آناهید اکبری، سلطانمراد اکبریان، مهدی اکبریفر، علیاصغر اکبریفرد، فرشاد اکتسابی، فریبا الهبخشی، رضا الهی ورناصری، عباس امام، اصغر امیدوار، پروانه امیرپرویز، آرش امیری، محمد امیری، فاطمه امیری، سلیمان امینزاده، اسداله امینی، داریوش امینی، احسان انتظاری، زهرا انصاری، حسن انوری، زیبا اوجاقی، علی اوسط خانجانی، سرور اولاد عظیمی، عنایتالله اولاد عظیمی، آرش ایرانپور، اکبر ایرانی، مهرداد ایرجی، ابوالقاسم ایرجی کجوری، فضلالله ایرجی کجوری، امیررضا ایزدپناهی، حسن ایزدی، مهری ایزدیمهر، سهند اینانلو، افسانه بابائیان، علیاکبر (پرویز) بابائیان، علیاصغر باباصفری، سعید باجووند، هانیه باستانی، غلامحسین باقری، محمود باقری، مصطفی باقری مقدم، ناهید بختیاری، غلامعباس بخنوه، مژگان براتی گردکاندار، نعتالله براتپور، سمانه براهویی، امیرمهدی بردبار، محمدرضا برزگر خالقی، مجتبی برزویی، پوراندخت برومند، مرضیه برومند، احمد بستانی، مهدیه بشردوست، محمد بقایی (ماکان)، سارا بلوکی، سایه بلوکی، محمود بلوکی، مهدی بلوکی، تیرداد بنکدار، سیروس بنهگزی، نگار بنهگزی، رخشان بنیاعتماد، نگار بنهگزی، کامبیز بهارلویی، شیدا بهاری، هدیه بهرامپور، تینا بهرامی، محمد بهرامی، علی بهرامیان، الهام بهزادی، مرضیه بهمرد، میثم بهمنی، محمدعلی بهمنی قاجار، حسن بهنام، حعفر بیآزار، کاوه بیات، محمد بیات، نرگس بیاتی، صفرعلی بیانی، محمدنقی بیگزاده، بهرام پارساپور، سالار پارسایان، محمدرضا پاسبان، مسعود پاکبین، پروین پاکدل، بابک پاکنیا، حسین پُتُفت، علی پرکار، بهرام پروین گنابادی، آرام پدرام، سعیده پراش، ناصرالدین پروین، رضا ناصر پشوتن، مریم پناهی، ناهید پورابراهیمی، نصرالله پورجوادی، مجید پور خُداقلی، ملکمحمد پورعلی، رضا پورغلام، پروین پورمجیدیان، داود پورمظفری، مهرداد پورمند، تهمورث پورناظری، سهراب پورناظری، کیخسرو پورناظری، مهدی پورنامداری، فرشته پیشاهنگ، حسنعلی پیشاهنگ، محمدعلی پیشاهنگ، داریوش پیرنیاکان، عباس پیروان، راشد پیری، هرمز تاجمیری، آرتا تاری، محمدعلی تبرایی، کارن تبری، شیما تدریسی، محمد کاظم ترقی، مجید تفرشی، اسفندیار تقوی، حجت تقوی، پروانه تقیخانی، سلمان تموک، محمد تنکست، فرزاد توحیدی، فرهاد توحیدی، لیلا تورانی، ترنم توسلی، سیاوش ثابت، امیر ثناجو، حسن جاهواری، مینو جراحی، محمدرضا جلالی، فرهاد جم، مریم جم، عبدالله جمالی، مینا جمالی، سعید جمشیدی، امیر مختار جمشیدی، افشین جعفرزاده، فردین جعفرزاده، حبیب جعفری، حمید جعفری، رؤیا جعفری، فرزاد جعفری، ندا جعفری، عماد جعفریپور، محمود جعفری دهقی، محمد جعفری قنواتی، مسعود جعفری منجیلی، پویا جگروند، سمیه جلیلی باغ اناری، عاطفه جنابی، علی جنتی، عرفان جندقی، پریسا جوانی، مرضیه جودکی، منوچهر جوکار، زهرا جهاندار، صدیقه جهاندار، امید جهانشاهی، محمد جهانشاهی، طاهره جهانفروز، علی جهانگیر، علیرضا جهانگیری، فهیمه جهاننما، امیرحسین جهانی، عیسی چمبر، محسن حاجتینیا، محمدرضا حاجی آقا بابایی، علیر ضا حاجی اشرفی، محمد ابراهیم حایری، رضا حبیبی قلعهجوقی، حسین حجت پناه، امیررضا حجتی، پیمان حریقی، شیده حدادی، نصرالله حدادی، ژیلا حدایق، احسان حدیدی، عبدالرحمان حسنی، ابراهیم حسنپور، اسفندیار حسنپور، حسین حسنپور، نسرین حسنپور، زهرا حسینآبادی، احسان حسینپور، بهزاد حسینی، جلال حسینی، سعیده حسینی، سید سجاد حسینی، سید علی حسینی، سید محمد حسینی، سید ناصر حسینی، مریم حسینی، عباس حسینی روشن، سید جواد حسینینژاد، برهان حشمتی، محمد حقپرست، پوریا حقپناه، عباس حقروستا، حسین حقگو، داوود حقیقی، مرضیه حقیقی، حامد حمیدی، منوچهر حیاتی، جبار حیدرزاده، نرمین حیدرزاده، جبار حیدرنیا، محمد حیدرنیا، محمود حیدری، هادی حیدری، محمدرضا حیدری کردزنگنه، بتول خاتمی، حمیدرضا خاتمی، حامد خاتمیپور، آرمان خادمی، علی خاک باز، مژگان خاکپور، محمدحسین خاکی، مهدی خاکی فیروز، سعید خانبابالو، بهمن خانی، حسین خبیر، سجاد خدادادی، حامد خدادوست، ابراهیم خدایار، فرشید خدایاری، مبینا خدری، سعید خراطها، ماندانا خرم شقاقی، حمید رضا خسروانی(مدیر انجمن اهورامنش استان فارس)، کاوه خسروانی، علیرضا خسروانی، محمدحسین خسروپناه، زهرا خسروی، مازیار خسروی، نصرالله خسروی، تورج خسروی جاوید، کامروز خسروی جاوید، آزاده خزایی، لیلا خزایی، محمد خزایی، یسنا خوشفکر، پوریا خلیلی، مریم خواجوندی، مهروش خواجوندی، پویان خواجوی، نوید خواجوی، ندا خوئینی، احسان خورشیدی، میثم خورشیدی، زهرا خوشنیت، حمید خونمری، ناهید خونمری، رامین جاهد، مسعود جهاننما، آریاسپ دادبه، علیاصغر دادبه، حسن دادخواه، داود دادرس مقدم، محمدعلی دادخواه، علیاکبر دارینی، حمیدرضا دالوند، کیانوش دالوند، علی داودی، ایمان داوری، عصمت داورانپور، حمزه داییچین، محمد دروگر، محمد درویش، عبدالله درویش، اسدالله درویشامیری، ارشک درویشی، بهمن درویشی، سامان درویشی، زهره درویشی، علی درویشی، علیرضا درویشی، نوذر درویشی، امیررضا دریایی، بوذر دشتیانی (دشتیار هروآبادی)، داود دشتبانی، عسگر دشتی، مرتضی دشتی، ابوالفضل دلاوری، ابراهیم دمشناس، آرش دولتشاهی، سهیل دولتشاهی، عارف دهقاندار، علی دهباشی، مجید دهقان، رضا دهقانی رنانی، محمدحسن دیلم صالحی، امیر دیلمقانی، رؤیا دیوسالار، لیلا ذاکر، امیرعلی ذوالفقاری، آرمان ذهبی، محمدحسن رادمنش، گلنار راستین، علی رحمانی فیروزجاه، سید سعید رحمانی، بهرام رحمانی وحید، حسین رحمتالهی، حمیدرضا رحمتی، محسن رحمتی، همایون رحمتی لرکی، سمیه رحیمی، مریم رحیمی، امین رحیمی جونقانی، عبدالعظیم رحیمی آردکپان، حسن رجبزاده، هرمز رحیمیان، مهدی رخشانی، محمدحسین رخشانی مهر، علی رزاقی، فرزاد رستمی، محمدعلی رسولی، سیاوش رسمی، سعید رشتیان، گودرز رشتیانی، صدیقه رشیدی، فاطمه رشیدی، سعید رشیدینژاد، وحید رشیدینژاد، احمد رضایی، عباس رضایی، علیرضا رضایی، مرتضی رضایی، مسعود رضایی، منصوره رضایی، ناهید رضایی، ایوب رضایی بهرام، عالیه رضوانیان، قدسیه رضوانیان، اشکال رضوی، پیروز رفیعیان، امین رمضانی، ایمان رمضانی، مرتضی رمضانی، فتاح رنجبر، همتالله رنجبر، محمد جواد روح، رحیم روحبخش، ثارالله روحی، داود روحی عیسیلو، بهنام روستا، همایون رهامی، حمید سلمان رهبر، فرهاد رهبری، اشکان زارع، سحر زارع، کیوان زارع، محبتاله زارع، محمد زارع، اشکان زارعی، عباس زرگر، افسر زرگران، حبیب زرگران، فریدون زرگران، آناهیتا زمانی، مرضیه زمانی، سید محمدکَرم زمانی، علی زمردی، ایمان زند، زاگرس زند، معصومه زندیه، امیرحسین زندی درهغیبی، بابک زیلابپور، شاهین زینعلی، نیوشا زینلزاده، بهروز ژاله، پردیس ساتیاری، سیده مرضیه سادات رسول، حمزه سارویی، سپهر ساغری، ملیحه ساغری، علیرضا ساکی خالص، مسعود سالاری، علیاکبر سامخانیانی، رضا ستاری، شاهین سپنتا، روژان سرابی، سهند سرحدی، نیکو سرخوش، مرضیه سرشناس، رضوان سرمد، کوروش سروشپور، سارا سعیدیان نژاد، علی سعیدیان نژاد، سهراب سکوندی، مصطفی سلامت، بابک سلامتی، کیان سلجوقی، فریدون سلحشوری، ابوذر سلطانی، جلال سلطانی، سید ناصر سلطانی، غزاله سلطانی، منصوره سلطانی، داریوش سلطانی علاسوند، ابوذر سلطانینژاد، مهرداد سلطانینژاد، روحالله سلگی، جعفر سلماننژاد، اسماعیل سلوکی، شاپور سلیمی، نادر سلیمی، عباس سلیمی آنگیل، امیرحسین سلیمیان، امیر سلیمانی، داود سلیمانی، فاطمه سه سلطانی، رضا سوری، محمد سید میرزایی، سید رضا سیدی، فخرالدین سیدی، مصطفی سیفی، زهرا سیفیزاده، سیدرضا شاکری، مجید شاکری، افشین شامیری، بهنام شایسته، مسعود شبانی، ناصر شجاعی، نیما شجاعی، علی شجاعی اصفهانی، محمد شجاعیان، شیوا شرفایی، وحید شریعتزاده، آذرا شریفی، محمد شریفیان، چنگیز شعاعی، علی شعبانی، بهمن شعبانزاد، یاسر شعبانیفر، امیر شفقت، محمود شفیعی، محمد شفیعیفر، پژمان شقاقی، زهرا شکرشکن، محمد شکیبانیا، مهدی شمسالدینی، مهدی شوهانی، غلامرضا شهدادیان، سیاوش شهریور، احمدرضا شهیدی، شهرام شهیدی، مژگان شیرافکن، حسین شیر محمدی، زاهد شیخ، مهوش شیخ الاسلامی، محمد صابر، ترانه صاحب، امیر صادقی، احسان صادقی، شهریار صادقی، محمدعلی صادقی، مرجان صادقی، علیاشرف صادقی، علیرضا صادقی امیری، سیاوش صادقیتبار، علیرضا صادقیان، امیر صالحی، انوش صالحی، سید حمزه صالحی، صالح صالحی، محمد صالحی، محمدرضا صالحی مازندرانی، سپهر نوربخش، ویدا صارمی نوری، مجید صباغ بهروز، یاسین صباغیان، ابراهیم صحافی، محمد صحراکار، علی صدرایی، مسیح صدیق رحیم آبادی، سید محمود صدری، مریم صفاریان، علی صفایی، مصطفی صفدری، حمیدرضا صفری، فاطمه صفری، مسعود صفری، آمنه صفرِبادی فراهانی، طیبه صفرآبادی فراهانی، عباس صفرآبادی فراهانی، ریحانه صفیان، ایرج صمدی، محسن صنیعی، کمال صولی، کیان صولی، سید حمید ضیائیان، محمدرضا ضیایی بیگدلی، الهه طالبی گرکانی، هوشنگ طالع، محمود طاهراحمدی، بهنام طاهری، حجت طاهری، صمد طاهری، عبدالرسول طاهری، علی طاهری، فاطمه طاهری، ولیاله طاهری، شهریار طاووسی، امین طباطبایی، پگاه سادات طباطبایی، سید کامران طباطبایی، مهسا طهرانی، نوذر طهماسبی، محمود عابدی، پیمان عارف اسکویی، حامد عامری گلستانی، اباذر عبادی، عباس عبادی، محمد لطیف عباسپناه، امیر عباسی، حسن عباسی، علی عباسی، محمدرضا عبدالهپور، ابراهیم عبداللهزاده، حامد عبدالهی سیرجانی، حمید عبداللهیان، بهزاد عبدی، حسین عبدی، عطا عبدی، پریسا عجمی، سعید عدالتنژاد، وحید عربپور، مسعود عرفانیان، آرمان عزیزی تلوکی، بابک عسکری، بهزاد عطارزاده، نیما عظیمی، رضا عقربیان قشقایی، نسرین علمداریان، عقاب علیاحمدی، علی علیبابایی درمنی، یلدا علیپور، علیرضا علیدوست، سهراب علیزاده، شروین علیزاده، پوریا علینژاد ساروکلائی، مسعود علینیا، منوچهر علینیا، فهیمه علییار، آزیتا علییوسفی، فریبا عیسیلو، محمدرضا (سینا) غبیشاوی، شهاب غدیری، سارا غفاری، فریبرز غفوری، علی غلامی، مهران غلامی، موسی غنینژاد، رضا فاضل، نعتالله فاضلی، حبیباله فاضلی کرمانشاهی، جواد فتحی، محمد فتحیپور، الهام فخاری، مهرزاد فخرآبادی، زهرا فخر دوزدوزانی، سعید فخر دوزدوزانی، طیبه فخیمی، صادق فرامرزی، آذر فرامرزیان، مهرداد فراهانی، علی فرجزاده شاهسون، فرزاد فردوسی، سهیلا فرزاد، امیر فرضاللهی، فرشاد فرمند، فرناز فرمند، احمد فروغی، علی فرهادی، فرزاد فرهوشی، ماهپری فرید همتی، جلال فضلاللهی، بایرام فضلی، مهدی فقیه، رجبعلی فلاح، مرتضی فلاح، هادی فلاح، علی محمد فلاحزاده، کاوه فولادی نسب، نگین فیروزمنش، نوید فیروزمنش، کیامهر فیروزی، سمانه فیضی، کوروش قاسمی، محمود قاسمیان، خسرو قبادی، داریوش قبادی، هرمز قبادی، اسماعیل قبولی، مجتبی قشقاوی، علی قربانپور، سیمین قربانپور دشتکی، زهرا قربانی، زهرا قرنی، یلدا قرنی، حمیدرضا قلیچخانی، روحانگیز قلیچخانی، زهرا قلیچخانی، مریم قلیچخانی، مهری قلیچخانی، علی قلیزاده، نسرین قمصری، عباس قنبری عدیوی، آزیتا قنواتی، حسین قنواتی، محمد قوچانی، سهراب قهارپور گتابی، مژگان قهرمانی، سارا کارگر، شیما کاپله، محمد کاپله، سروناز کاشانی، مهران کاشانی، محمدعلی کاظمبیگی، حامد کاظمزاده ایرانشهر، احمد کاظمی، پوریا کاظمی، حسین کاظمی، شمسی کاظمی، کورش کاظمی، احمد کاظمیفرد، فروزان کاظمیفرد، موسی کامرانپور، آناهید کاویان، علی کاویانی، مراد کاویانی، کیوان کثیریان، رضا کدخدازاده، حسینعلی کراگزی، غرال کرامتی، محمد کرمی، بهزاد کریمی، سعید کریمی، لیلا کریمی، محسن کریمی، مریم کُرد، مهین کُرد، حمزه کرمی، فاطمه کرمی، فرشاد کرمی، حمید کرمیپور، محسن کریمی، رامین کریمیان، میرجلالالدین کزازی، سالار کسرایی، مهناز کسمتی، کیوان کشاگر، پیروز کلانتری، مهتاب کلانتری، وریا کلانتری، الهام کلبعلی، حسین کلبعلی، فرزاد کلبعلی، مژگان کلهر، شروین کمالی، مازیار کوچنژاد، الهه کولایی، دانیال کوثری لنگری، مسعود کوهستانینژاد، ناهید کوهشکاف، مهدی کوهیان، مریم کهنسال نودهی، نازنین کَیّال، جمشید کیانفر، سبحان کیانی، کیوان کیانی، فاطمه گرامینژاد، محمدرضا گرامینژاد، کاوه گرایلی، شیرزاد گرجینژاد، نیما گروهی، امیر گزانی، اعظم گلپایگانی، لیلا گلپایگانی، مهدی گلشنی، نرگس گلهدار، فریبا گنجی، محمدحسین گنجی، میترا گودرزی، زهرا گویا، مریم گویا، فریبا گنجی، علی گنجیان خناری، امیر گیلانی، فاطمه گیلانی، سام گیوراد، علی محمد لاری، هایده لاله، مسعود لاهوت، بنیامین لاهوتی، امیر لطفی، یوسف لموچی، علیرضا لولاگر، مرتضی مؤذنی قهدیرجانی، تیمور مالمیر، امین مرادی، حسین مجتهدی، نوید مجیدی، حسن محسنی، علیرضا محسنی، فاطمه محسنیان، عزیزاله محمدپور، محمد جعفر محمدزاده، فریبا محمدرضایی، محمد محمدرضایی، جاماسب محمدی، جلال محمدی، سلمان محمدی، مجتبی محمدی، مصطفی محمدی، مهناز محمدی، یحیی محمدی، حسامالدین محمدیان، شیرین محمدیان، شمامه محمدیفر، بردیا محمودی، محمدرضا محمودی، سید زکریا محمودی رجا، حسین محیالدینی، آذین موحد، ابراهیم مختاری، بیژن مختاری، علی مختاری، مسروره مختاری، مهران مختاریراد، مینا مساعد، یوسف مسعودی، اشکان مسببیان، دانیال مشایخی، فهیم مصطفیزاده ماکویی، ارسطو مداحی گیوی، فریبا مدنی گیوی، مهرداد مدهوشی، جواد مرادی، محمد مرادی، سمیه مراقی، فاطمه مرتضوی، رحیم مرتضیوند، محمد کاظم مروج فرشی، محمد امین مرئی، مهری مساعد، شمیم مستقیمی، عارف مسعودی، محمد مشایخی، هانیه مشهدعباسی، منوچهر مشیری، علی مصفا، محسن مصطفوی اردبیلی، محمد مطلق، حسین مطوفزاده، حافظ مظفری، کوروش مظفری، بابک معبدی، رضا معتمد، حدیث معصومی ورکی، علی معین صمدانی، جواد مفرد کهلان، غلامرضا مقدم، محمد مقدم، مجتبی مقصودی، مرتضی مقصودی، حکمتالله ملاصالحی، مهرو ملالی، یدالله ملایری، بیژن ملکاحمدی، حسین ملکخطایی، افسرالملوک ملکی، هانیه ملکی، احسان منصوری، صادق منصوری، مینا منصوری، یدالله منصوری، محمد امین منفرد، آذین موحد، احسان موحدیان، آزاده موسوی، رفعت موسوی، سید علی موسوی، سید علیرضا موسوی، محمد موسوی، میر طاهر موسوی، سید کاظم موسوی بجنوردی، محمدعلی موسوی فریدنی، سید رسول موسوی حاجی، معصومه مولودی، خزر مهرانفر، فرهاد مهرانفر، بتول مهدوی، زهره مهدیان، صادق مهدیخانلو، ایمان مهدیزاده قوهه، سید عبداله میرشفیعی، مریم میرشمسی، محمدرضا میرسجادی، شادمهر میردار هریجانی، حامد میرزاحسینی، سیاوش میرزایی، مسعود میرزایی، میرمهرداد میرسنجری، سید حسین میرشاکی، سید سعید میرمحمدصادق، زهیر میرمحمدی، احمد میری، طوران میری، محمود نادری، نگار نادری، احمد ناصر، علیرضا ناصر بافقی، کامران ناصری، محمد ناطقی، عرفان ناظر، عباس نامدار، نادر نامدار، امین نایبپور، حسامالدین نبوینژاد، علی محمد نجاتی، علی نجار، ستایش نجفی، علیاکبر نجفیان، امیر پیام نجفیزاده، علیرضا نداف، رؤیا نصر، یاسمین نصرتی، حسین نصیری، زهرا نصیری، مصطفی نصیری، منصور نصیری طیبی، افسر نظری، علی نظری(سردبیر مستقل آنلاین)، سحر نقدیپور، اسعد نقشبندی، هومن نمازی، فرهاد نوائی، فاطمه نوروزی، نورمحمد نوروزی، الهام نوری، حسین نورینیا، حسین نوین، عبدالرضا نواح، آوا واحدی نوایی، علی نورالهیان، محمد نورقربانی، ریحانه نورمحمدی، نعمت نوروزی، طهمورث نوری، کیوان نوری، محمدحسن نوری، رضا نیکجوی تبریزی، عبدالرحیم نیکخواه، میرسعید نیکزاد لاریجانی، شهریار نیکنام، مهران نهندی، آرش نیکخو، مجتبی واعظی، جعفر وثوقی، رضا وزیرلو، خیرالنساء وطنپور، فرهاد وفایی، جلیل ولدخان، محمود ولیدی، نسرین وهابپور، مریم هاشمی مقدم، فرشته هخامنش، مهدی هداوند، آریا هرمزی، عنایتالله هرمزی، سعید همایونفر، ناصر همرنگ، جعفر همت، بیژن هنریکار، احسان هوشمند، علی هوشمند، محمدرضا هوشمند، لیلا هوشنگی، حمید یحیوی، حجت یحییپور، مرتضی یدالله زاده، سهیلا یزدانپناه، محسن یزدانپناه، میلاد یزدانپناه، عبدالله یزدانی، شهرام یزدی، داریوش یعقوبی، رضا یعقوبی، علی یعقوبی، اسماعیل یوردشاهیان، هومن یوسفدهی، حمید یوسفی، پوریا یوسفی، فاطمه یوسفی، نجم الدین یوسفی، و بنیاد پژوهشهای ایران باستان آژیار