بسمه تعالی
ریاست محترم دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
جناب آقای دکتر محمدی شاهرخی
سلام
اینجانبان امضا کنندگان کارزار با عنایت به بند ۵ آیین‌نامه قانون ارتقاء بهره‌وری نظام سلامت که در آن صراحتا تأکید می‌شود که انجام اضافه‌کاری توافقی است و هیچ‌گونه اجباری نباید باشد و اصل بر توافق طرفین است و حتی در صورت توافق به دلیل استهلاک بدنی کادر درمان و حفظ سلامت بیماران، نباید بیش از ۸۰ ساعت در ماه باشد؛ ولی متأسفانه این قانون به هیچ وجه در بیمارستان‌های علوم پزشکی رفسنجان رعایت نمی‌شود و هر پرستار به اجبار بیش از ۱۰۰ ساعت و بعضاً تا حد موظفی (۱۵۰ ساعت) در ماه اضافه کار دارد که دریافتی اضافه کار نیز با پایین‌ترین نرخ که چیزی حدود ۱۶ تا ۲۵ هزار تومان به ازای هر ساعت است داده می‌شود.
قوانین زیادی از جمله قانون کار، قانون اداری استخدامی کارکنان دولت و قانون مدیریت خدمات کشوری، به موضوع ساعت کار موظف کارمندان و کارگران پرداخته‌اند که بر مبنای آن‌ها ساعت کار هفتگی بین ۴۰ تا ۵۰ ساعت و ماهانه بین ۱۶۰ تا ۲۰۰ ساعت تعیین شده است. این میزان کار از سویی انتظار سازمان‌ها را از کارمند تأمین کرده و از سوی دیگر با سلامت جسم و روان او در تعارض قرار نمی‌گیرد.
در تمام این قوانین، انجام اضافه‌کار تنها در شرایط خاص و مشروط به شرایط خاصی مجاز شمرده شده است. اهم این شرایط عبارتند از: نیاز سازمان مربوطه، شرایط بحرانی و ویژه، رضایت کارمند و سقف محدود اضافه‌کار است.
دو شرط اول از شرایط فوق متوجه منافع سازمان یا کارفرما است و دو شرط بعدی در راستای منافع کارمند که همان سلامت جسم و روح کارمند می‌باشد.
در این بین مشاغل سخت و زیان‌آور قوانین سخت گیرانه‌تری هم برای ساعت کار موظف و هم اضافه‌کاری دارند. پرستاری به‌عنوان یک شغل سخت شناخته شده و به همین جهت در دنیا ساعت کاری آن کمتر از بسیاری مشاغل است و اضافه‌کار در این رشته یا ممنوع است و یا در عوض، حقوق و مزایای آن بالاتر است.
در قانون ارتقای بهره‌وری در راستای موضوع فوق، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است که بر مبنای آن اولا ساعت کار موظف پرستاری به میزان ۴۰ ساعت در ماه کاهش یافته و ثانیا حداکثر سقف اضافه‌کار ماهانه ۸۰ ساعت در نظر گرفته شده است. با وجود صراحت‌های قانونی فوق اما در عمل روال دیگری انجام می شود.
اضافه‌کار پرستاری تفاوت‌های زیادی با اضافه‌کار در سایر ادارات و موسسات دارد:
۱. اضافه‌کار پرستاری از نظر مسئولیت و فشار کاری همانند شیفت موظفی است، در صورتی‌که در بسیاری از مشاغل دیگر اضافه کار در ساعات بعد از ظهر انجام می‌شود که ارباب رجوع وجود ندارد یا محیط خلوت‌تر و کار راحت‌تر است.
۲. اضافه کار پرستاری کاملاً بر اساس ساعات حضور فیزیکی و ثبت دقیق ورود و خروج محاسبه می‌شود، حال آنکه در خیلی جاها اضافه کاری به‌صورت کیفی محاسبه شده و ثبت ورود و خروج نمی‌شود.
۳. طبق قانون ارتقاء بهره‌وری با اضافه شدن سنوات و سابقه کار پرستار، ساعات موظفی او طبق فرمولی کاهش می‌یابد. قاعدتا باید با کاهش ساعت کار موظف، هزینه هر ساعت اضافه کار افزایش یابد؛ زیرا هزینه هر ساعت اضافه کار از ماخذ ساعت موظف محاسبه می‌شود اما عملاً این رویه اجرا نمی‌شود.
۴. طبق بخشنامه اداره کار به کارفرمایان، مبلغ هر ساعت اضافه کار باید ۴۰ درصد بیشتر از هزینه هر ساعت کار موظف باشد. اما این دستورالعمل نیز در مورد پرستاری اجرا نمی‌شود.
با در نظر گرفتن مستندات قانونی بالا، اضافه کار اجباری پرستاران می‌تواند اثرات سوء زیادی داشته باشد که بخشی از آن عبارتند از:
۱. به خطر افتادن ایمنی بیماران از طریق افزایش احتمال خطا
۲. بوجود آمدن مشکلات حقوقی
۳. مخاطرات جسمانی
۴. مخاطرات روحی
۵. مخاطرات عاطفی
۶. امکان پیگرد قانونی
در پیگیری‌های مکرر، مسئولین مربوطه وجود این مشکل را به کمبود نیروی پرستار مربوط می‌دانند. اما عملاً جهت حل آن اقدام موثری صورت نگرفته است. این در حالی‌ست که در صورت بذل توجه کافی، اقدامات زیر می‌تواند راه‌گشای حل این مشکل بزرگ باشد:
۱. اصلاح چارت پرستاری در بیمارستان‌های تحت نظر خود با بازگرداندن نیروهای درمان خارج شده.
۲. حذف وظایف اضافی پرستاران.
با وجود کمبود استخدام پرستار، ملاحظه می‌شود برخی موارد خارج از شرح وظایف مصوب پرستاری به آن‌ها محول می‌شود؛ از جمله ثبت داروهای مصرفی در سامانه، ثبت اقدامات انجام شده توسط سایر اعضای تیم سلامت و … فعالیت‌های غیر حرفه‌ای که بر عهده پرستاران گذاشته شده است که می‌شود با برگرداندن پرسنلی درمانی که از سیستم درمان با حفظ پست سازمانی درمان به هر دلیلی خارج شده‌اند، این موارد را پوشش داد.
۳. افزایش حق‌الزحمه شیفت اضافی.
در مواردی که به ناچار و از سر ضرورت نیاز به شیفت اضافی باشد با پرداخت حق‌الزحمه بیشتر که در برخی قوانین هم آمده، می‌توان انگیزه انجام کار اضافه را ایجاد کرد که در این صورت لااقل می‌توان تنش‌های روحی ناشی از شیفت اجباری را کمتر کرد. ابتدا با اصلاح نرخ ساعت اضافه کار درمان و در این بازه زمانی افزایش کارانه پرستاری، افزایش بیس اضافه کاری کیفی هم می تواند کمک کننده باشد.
جامعه پرستاری بعد از سالیان انتظار جهت رفع مطالبه برحق خود و نداشتن نتیجه مثمرثمر، تصمیم بر این دارد در صورت عدم رفع مطالبه خود، اضافه کار اجباری با نرخ فعلی را تحریم نماید، لذا از مسئولین مربوطه بعد از این همه انتظار در جهت رفع این بی‌عدالتی، تقاضای اقدام فوری جهت حل آن را دارد.
با تشکر
*رونوشت جهت اطلاع: بازرسی وزارت بهداشت
*رونوشت جهت اطلاع: بازرسی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
*رونوست جهت اطلاع: حراست دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
موفق شد
ویژه
