با سلام
باغستان سنتی قزوین با قدمتی بیش از هزار سال، متصل به شهر و پیرامون آن، از شرق به جنوب تا غرب، چون نوار سبزی شهر را در برگرفته است. دخو، باغبان، میراب و باغدار دست‌به‌دست هم این باغستانِ یکپارچه و بی‌دیوار و حصار را به روش سنتی و خاصی آبیاری و نگهداری می‌کنند و به تولید پسته و بادام و انگور مشغولند. این مجموعۀ زیستی دارای شمار زیادی درختان چند صد ساله است. باغستان با تکیه بر مدیریت سیلاب، نقش آب‌خوان‌داری را در منطقه ایفا می‌کند و پشتوانۀ بقای دشت حاصلخیز قزوین است. این شیوه خاص آبیاری سیلابی موجب شده تا خاک بسیار غنی کشاورزی در این پهنه شکل بگیرد. شیوه بی‌همتای باغ‌داری و منظر باغستان در فهرست میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است. اهمیت کشاورزی و محیط زیستی این پهنه ۲۷۸۴ هکتاری بر کسی پوشیده نیست.
اما افسوس که سوداگری زمین به صورت خزنده از یک سو و اجرای ناگهانی طرح‌های عمرانی از سوی دیگر، باغستان را به شدت تهدید می‌کنند؛
حامیان باغستان سنتی و تاریخی قزوین، جامعه کوچک باغ‌داران شهری و معدودی تشکل‌های مردم نهاد و اقلیتی از افراد آگاه و دلسوز هستند که تاکنون حریف گروه آزمند و پرنفوذ سوداگر زمین نشده‌اند. متأسفانه آنچه در عمل طی سال‌های گذشته رخ داده، گواهی است بر اینکه تدبیر شایسته‌ای در مدیریت شهری قزوین، مشهود نیست. این امر سبب شده است که حقوق عامه مردم در محیط زیست سالم و حق داشتن هوای پاک و حفظ این مجموعه تاریخی طبیعی شهر مستمرا در معرض نقض و تهدید باشد. علاوه بر این حقوق باغ‌داران که نگهبانان اصلی و مالکان این باغات هستند مغفول مانده و باغ‌داران فعال نه تنها، تنها مانده و حمایت نمی‌شوند بلکه با القائات توسعه شهری به رها کردن باغات خود تشویق می‌شوند.
برخی از چالش‌های پیش روی باغستان کهن قزوین عبارتند از:
۱. مدیران دولتی با استمساک به نیاز مالکان که بخش مهمی از آن‌ها زمین‌دار و بعضی دیگر خرده‌مالکین نیازمند هستند، در پی اقدام برای خروج بخش مهمی از باغستان سنتی به نام کتاباد (پهنه شرقی) از فهرست آثار ملی می‌باشند که بالغ بر دویست هکتار مساحت داشته و پرآب‌ترین بخش باغستان است که رودخانه‌ای فصلی به نام اَرَنجَک از میان آن می‌گذرد. خروج از اثر ثبت شده ملی علاوه بر اینکه بخش شرق باغستان را نابود می‌کند، به بخش‌های دیگر باغستان نیز سرایت خواهد کرد.
۲. احداث کمربندی شرق که با تجاوز آشکار به حریم و بستر رودخانه یاد شده و عبور از بخش‌هایی در منطقه کتاباد، قرار است تا شمال شهر را به نواحی شرقی متصل نماید، علاوه بر تقویت احتمال سیل بر اثر بارش‌های فصلی (به دلیل تعرضات صورت گرفته در رودخانه)، حیات شهر و باغستان کهن را به شدت با خطر تخریب مواجه خواهد کرد.
۳. در قسمت جنوبی شهر و باغستان نیز پس از تکمیل فاز نخست پل موسوم به امام رضا که به صورت طولی بر روی کمربندی جمهوری اسلامی احداث شد، مدیریت شهری بر ادامه پروژه و اتصال پل به بلوار ابوترابی (جاده شرکت نفت) تأکید ورزید که با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی دستور توقف آن صادر گردید. حال آن که از طرفی وجود خیل عظیمی از نخاله‌ها در محدوده مذکور و از طرف دیگر تلاش‌های برخی از اعضای شورای شهر قزوین برای تجدید نظر در مصوبه (با این توجیه که چون میلیاردها تومان صرف پروژه تا به اینجای کار شده است، بایستی طرح با عبور از باغستان به سرانجام برسد)، گویای زمینه‌سازی یک فاجعه دیگر در باغستان می‌باشد. در صورت اجرایی شدن آن خواسته، علاوه بر تخریب و حذف درختانی با قدمت بالا، ارتباط بخش وسیعی از باغ‌های آباد با دیگر مناطق قطع و به تدریج به ورطه نابودی کشیده خواهد شد.
۴. مطابق مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی بنا شد تا به تدریج دسترسی خودروها به محور موسوم به نسیم شمال در دل باغستان که سال‌ها پیش در پی تصمیمات غلط مدیریت شهری به کمربندی بدل شده بود، قطع و مسیر جایگزین در خارج از محدوده باغستان در نظر گرفته شود و محور یاد شده به عنوان مسیر پیاده‌راه و انسان‌محور جهت توسعه گردشگری مهیا گردد. اما این روزها شهرداری قزوین در اقدامی که خارج از وظایف خود است، در صدد بهسازی محور نسیم شمال و روشن نمودن چراغ سبز برای عبور بیشتر خودروهای سنگین و سبک از میان آن قسمت از باغستان می‌باشد تا لطمات جبران‌ناپذیرِ افزون‌تری گریبانگیر آن پهنه سرسبز گردد.
ما امضاکنندگان این بیانیه با تأکید بر این که موضوع باغستان یک موضوع فرامنطقه‌ای و ملی می‌باشد و تبعات ناشی از بروز هرگونه مشکلی قطعاً منحصر به شهر قزوین نخواهد بود، خواستار توقف هرچه سریع‌تر همه دست‌اندازی‌ها به باغستان کهن قزوین توسط طرح‌های مخرب و سوداگری‌های عده‌ای سودجو بوده و از همه دلسوزان حقیقی و حقوقی و مقامات عالی‌رتبه کشور طلب یاری داریم تا نگذارند حیات از باغستان آن میراث ارزشمند نیاکانمان گرفته و شهر خالی از طراوت و سرزندگی شود.
با تشکر
موفق شد
ویژه
