مطرح شدن کارزارهای متفاوت در شبکه‌های اجتماعی و جمع شدن امضا برای دادخواست‌های عمومی (petition) تبدیل به محملی شده است تا اقشار مختلف اجتماع بتوانند نظرات خود را در خصوص موضوعات مختلف بیان کنند. امضا کردن دادخواست‌های عمومی با موضوعاتی در حمایت از زنان، محیط زیست و دریاچه ارومیه گرفته تا طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی نشان می‌دهد که رویکرد کلی اجتماع نسبت به موضوعات مختلف چیست؛ حال کارزار به عنوان یک استارتاپ اجتماعی سعی کرده تا ترویج فرهنگ مطالبه‌گری از طریق ایجاد بستری برای هم‌افزایی خواست‌های مدنی را افزایش دهد. مدیر و طراح پروژه پلتفرم کارزار معتقد است هدف اصلی کارزارهای جمع‌آوری امضا، آگاهی بخشی مردمی و جلب توجه افکار عمومی است و مسئولیت اصلی یک شهروند با امضای یک کارزار به پایان نمی‌‌رسد بلکه کارزار شروعی برای فعالیت‌هایی است که یک شهروند مسئول می‌تواند در پیگیری مشکلات جامعه خود داشته باشد.
طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» این روزها از پر سروصداترین موضوعات مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی است و انتقاد بسیاری از مردم را برانگیخته. تا جایی که کارزاری که برای مخالفت با این طرح به طرح دست به دست می‌شد، رکورد بیشترین امضا را در این پلتفرم شکست و تا لحظه نگارش این گزارش بیش از ۹۰۰هزار نفر با امضای این پتیشن مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده‌اند؛ گرچه که این مخالفت راه به جایی نبرد و در نهایت بررسی این طرح براساس اصل ۸۵ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید؛ با این حال مدیر و طراح پروژه پلتفرم کارزار معتقد است هدف اصلی این پلتفرم مطرح کردن مطالبات برای آگاهی اذهان عمومی است.
پیگیری مطالبات در دنیای دیجیتال
دنیای دیجیتال حالا حتی در بیان دغدغه‌های شهروندی هم روش‌های جدید پیش‌پای کاربران خود گذاشته است. اگر تا چند سال پیش راه بیان مخالفت، مشکلات و دغدغه‌های مردمی، تجمع بود، حالا شهروندان جامعه با استفاده از تکنولوژی در بیان مسائل مدنی آشنا شده‌اند.
حامد بیدی، مدیر و طراح پروژه کارزار در گفت‌وگو با پیوست در این‌باره می‌گوید: «دغدغه تیم ما در شروع کار این بود که یک شهروند عادی بتواند دغدغه خودش را که ممکن است دغدغه بسیاری از افراد دیگر هم باشد، مطرح کند؛ اما از یک سو، تا آن زمان هیچ روش خشونت پرهیزی وجود نداشت که شهروندان بتوانند از طریق آن دغدغه‌های خود را به صورت جمعی مطرح کنند.»
او ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر یک شهروند عادی ارتباطات موثری با رسانه‌ها نداشت که از این طریق حرفش را بزند و بیان این مسائل برای حصول نتیجه در شبکه‌های اجتماعی هم نیازمند دنبال‌کننده‌های بالا یا جایگاه اجتماعی قابل قبول بود.»
بیدی می‌گوید: «من چند بار ایده استفاده از ابزارهایی مانند گوگل‌فروم تست کردم و نتیجه خوبی گرفتم؛ بعد به این ایده رسیدم که حالا که خود من از این روش و ابزار استفاده می‌کنم، چرا پلتفرمی را راه اندازی نکنیم که همه مردم از آن استفاده کنند؟»
این فعال اجتماعی در ادامه عنوان می‌کند که کارزار درواقع پلتفرم غیرمتمرکزی است که نقش واسط بین شهروندان و مسئولین را ایفا می‌کند. او توضیح می‌دهد: «در واقع ما تمرکز خاصی روی انتخاب طرح‌ها و مطالبات نداریم و آنها را سردبیری نمی‌کنیم؛ بلکه خود کاربران هستند که مطالباتشان را مطرح و ثبت می‌کنند؛ در ادامه، سازوکاری طراحی شده‌است که هرچقدر یک کارزار بیشتر امضا شود و حمایت‌های مالی دریافت کند، آن کارزار بیشتر در پلتفرم تبلیغ، دیده و پیگیری خواهد شد.
مدیر و طراح پلتفرم «کارزار» با بیان اینکه در سازوکار طراحی شده خدماتی مانند انتشار در شبکه‌های اجتماعی، بازتاب رسانه‌ای و ثبت نامه در دبیرخانه نهاد مخاطب ارائه می‌شود، ادامه می‌دهد: «برای کارزارهایی که حداقل هزار امضا ثبت کنند، توسط تیم ما نامه مربوطه به انضمام نامه‌ای که خود کارزار در تایید امضاها با مهر و امضای من به دبیرخانه نهاد مربوطه برده شده، ثبت رسمی می‌شود و کد پیگیری دریافت می‌کند. در صورتی که کارزارها بیش از پنج هزار امضا دریافت کنند، گزارشی از آنها برای انتشار و پیگیری در رسانه‌ها ارسال می‌شود.»
بیدی در ادامه با تاکید براینکه هدف اصلی پتیشن‌ها آگاهی بخشی و جلب نظر اذهان عمومی است، می‌گوید: «اگر دادخواست‌های عمومی (petition) در جلب نظر اذهان عمومی و آگاهی بخشی موفق شود، ما آن کارزار را هم در تحقق اهدافش موفق تلقی می‌کنیم اما طبیعتا کاربران توقع دارند که خودآن مطالبه هم محقق شود.»
رکورد امضا شکسته شد
در پی مطرح شدن دوباره‌ی ارائه پیش‌نویس طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» به مجلس شورای اسلامی، فضای مجازی پر از التهاب شد و در کنار تمام نارضایتی‌های کاربران و انتقادات آنها، پتیشن مخالفت با این طرح در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد تا جایی‌که در عرض چند روز بیش‌از چهارصد امضا برای این طرح جمع شد. فشارهای وارد شده از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی به جایی رسید که مجلس اعلام کرد طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی را به طور موقت از دستورکار خارج کرده است، اما این خارج شدن تنها دو روز طول کشید و بررسی آن بر اساس اصل ۸۵ به صورت ناگهانی و پنهانی در مجلس به تصویب رسید.
مدیر و طراح پروژه کارزار در پاسخ به این سوال که فرایند پیگیری این پتیشن یا دادخواست عمومی چطور انجام شد و چه نتایجی در پی داشت، می‌گوید: «ما این نامه را در دبیرخانه مجلس ثبت کردیم و به دفتر خود آقای قالیباف ارسال و به دست خود ایشان هم رساندیم.»
بیدی در ادامه افزود: «ما هیچ پاسخ رسمی مستقیمی در رابطه با این کارزار دریافت نکردیم. در رابطه‌ها با کارزارهای مختلف معمولا به واسطه ثبت رسمی نامه‌ها در دبیرخانه نهادهای مربوطه معمولا نامه‌هایی دریافت می‌کنیم اما در این مورد خاص هیچ پاسخ مستقیمی نگرفتیم.»
با این حال بیدی معتقداست انبوهی از پاسخ‌ها را به صورت غیر مستقیم توسط رسانه‌ها دریافت کرده‌اند؛ از سیاستمداری که امضا کنندگان این نامه را منافقانی معرفی کرده بود که در خارج از کشور ساکنند تا پاسخ‌هایی که اذعان داشتند این افراد به متن طرح آگاه نیستند و سوبرداشت‌هایی در این خصوص پیش آمده است؛ در نهایت هم ریاست مجلس اعلام کرد این طرح زود قضاوت شده و در دست بررسی و اصلاح است.
او در ادامه با تاکید براینکه کار این کارزار ادامه دارد، می‌گوید: «تعداد امضاها همچنان رو به افزایش است و خود مردم از آن حمایت می‌کنند؛ براساس سازوکارهای ما کاربران می‌توانند از کارزار مورد نظرشان حمایت مالی کنند تا تبلیغات کارزار مربوطه در شبکه تبلیغات یکتانت تبلیغ و برای افراد بیشتری نمایش داده شود.»
او این کارزار را بهانه و محوری برای جمع شدن صداهای معترض دانسته و می‌گوید: «همین حالا ما چند ده کمپین فعال در شبکه یکتانت داریم که این کارزار را تبلیغ می‌کند و هزینه این تبلیغ را هم خود کاربران پرداخت می‌کنند؛ بیانیه‌های انجمن‌ها و استارتاپ‌های برتر کشور، پوشش خبری توسط رسانه‌های داخلی و بین‌المللی و … همه نشان می‌دهند که این پویش هنوز زنده است.»
بیدی در پایان تاکید می‌کند: «حرف ما همین است که برگزاری یک کارزار در مقایسه با سایر روش‌های کنشگری دیجیتال، موقتی نیست و می‌تواند زنده بماند و بهانه‌ای باشد که روایتگر اعتراضات مختلف باشد.»
موفق شد
