اعتراضات بسیار به طرح زیرگذر میدان جمهوری کرج و قطع 360 درخت، سرانجام به توقف یک هفته‌ای این پروژه انجامید. این پروژه پرابهام که بی‌سروصدا و بدون بررسی دقیق آغاز شده بود، از شهریور ماه سبب اعتراضات فراوان شد و بعضی اعضای شورای شهر کرج هم با موج مخالفت‌ها همراه شدند. روز گذشته اما بعد از کشمکش‌های بسیار نائب رییس شورای شهر کرج خبر داد که به دلیل «حساسیت‌های پیش آمده» و «اشکالاتی که در طرح وجود دارد»، اعضای شورا جلسه‌ای با شهردار برگزار کردند و در آن جلسه مقرر شد اجرای این پروژه یک هفته متوقف شود تا طرح پخته و نواقص آن برطرف شود. این البته به معنی توقف کامل طرح نیست، چه آنکه مجریان پروژه زیرگذر، بدون بررسی طرح در کمیسیون ماده هفت (قطع درختان) کار را پیش برده بودند و اعتراض به قطع درختان هم تنها سبب شده بود که بگویند، تصمیمشان جابهجایی درختان است، نه قطع آنها.
در شورا چه گذشت؟
رحیم خستو، نائب رییس شورای شهر کرج که از مخالفان این طرح بوده، دیروز در جمع خبرنگاران از مخالفت بعضی اعضای شورای شهر با اجرای پروژه زیرگذر میدان جمهوری گفت و اینکه «این مخالفت نوید آن است که مدیریت شهری با نگاه مهندسی نتواند هر تصمیمی که می‌خواهد برای شهر بگیرد.» چرا که «تصمیم‌گیری در خصوص پروژه‌های شهری باید به مقتضای الزامات، فهم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی همه عناصر و آحاد شهر صورت بگیرد و در این فرایند شهر به عنوان کلیتی به هم پیوسته در نظر گرفته شود.» چه آنکه در طول سال‌های گذشته هم در فرایند ایجاد تعدادی از تقاطعات غیرهمسطح شهر شتابزده عمل شده و تبعات بی‌توجهی به نگاه کارشناسانه در اجرای آنها سبب شده بعد از گذشت چندین سال عملیات عمرانی بر روی پل‌ها، عرشه و … همچنان ادامه داشته باشد. خستو مشکلات پیش آمده برای این تقاطعات غیر همسطح را بی‌توجهی به ضمائم فرهنگی، مقتضیات محلات و مواردی اینچنین در اجرای پروژه‌ها دانست و در حالی که در هفته‌های گذشته صحبت از موافقت شورای شهر از سوی شهرداری کرج بارها مطرح شده بود، این ادعا را رد کرد: «شهرداری ادعا می‌کند که شورا لایحه اجرای این پروژه را مصوب کرده ولی برای دفاع از مجموعه شورا باید بگویم شهرداری لایحه‌ای به شورا ارائه داده که سراسر ایراد و اشکال است.» همین حساسیت‌ها و اشکالات سبب شد، 26 مهر اعضای شورا با شهردار جلسه‌ای برگزار کنند و طرح یک هفته متوقف شود.
چهار هزار امضا برای نجات درختان
مخالفت با قطع درختان جهانشهر به «کارزار» هم کشیده شده و شهروندان معترض پای نامه‌ای را در این سایت امضا کرده‌اند که استاندار و مدیر کل محیط زیست استان البرز و رئیس شورای شهر کرج، رئیس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورای شهر و همینطور شهردار کرج را خطاب قرار داده است: «منطقه جهانشهر در کرج معروف به «باغ فاتح»، در گذشته یکی از سرسبز‌ترین و پردرخت‌ترین مناطق این شهر بوده و به دلیل انبوه درختان، باغ‌شهر نامیده شده بود اما در دو دهه اخیر، شهرسازی غیراصولی بخش عمده درختان را نابود و به سنگ و آسفالت و آهن تبدیل کرده است. مطلع شدیم که این بار احداث زیرگذر در میدان جمهوری حیات ۳۰۰ اصله از درختان باقی‌مانده را نشانه گرفته است. با توجه به اینکه سرانه فضای سبز شهری در کلانشهر کرج فاصله زیادی با سرانه استاندارد و حتی میانگین کشور دارد، خواهشمندیم اجرای هر پروژه شهری که منوط به از بین بردن درختان یا به قولی جابهجایی آن‌هاست را متوقف کنید.» چند روز بعد از راه‌افتادن این کارزار، امام جمعه کرج با تأکید بر اینکه طرح زیرگذر میدان جمهوری به منابع و حقوق عامه صدمه می‌زند، گفت: «در طرح‌ها و اقداماتی که صورت می‌گیرد، نباید یک بُعدی عمل کرد.» این کارزار 31 شهریور بعد از انتشار اخبار احتمال قطع درختان به راه افتاده و تا کنون نزدیک به چهار هزار نفر از شهروندان به آن پیوسته‌اند و بناست که جمع‌آوری امضاها تا پایان آبان ادامه داشته باشد.
پروژه زیرگذر همه را دور زد
پروژه زیرگذر چنان بی‌سروصدا آغاز شد که همه از آن جا ماندند؛ حتی سعید توکلی، مسئول کمیته محیط زیست موسسه البرزشناسی و مشاور کمیسیون محیط زیست شورای شهر. او به «پیام ما» می‌گوید: «همه از اعتراض به طرح زیرگذر میدان جمهوری جا ماندند. سازمان‌های مردم‌نهاد به دلیل شیوع کرونا، جلسات ماهیانه‌شان را لغو کرده‌اند و زمانی مطلع ماجرا شدند که قرارداد طرح را بسته بودند، پیمانکار را انتخاب کرده بودند و کار تجهیز کارگاه هم انجام شده بود. حتی من هم زمانی متوجه شدم که در حال اجرا بود؛ اگرچه من به عنوان مشاور حق رای ندارم و نظر مشورتی هم قبل از اجرای طرح ارائه می‌شود.»
او معتقد است این پروژه از ابتدا از مسیر درست آغاز نشد: «طرحی که قرار است در اجرای آن درختان زیادی قطع شوند، پیش از همه باید رای کمیسیون ماده هفت مربوط به قطع اشجار را می‌گرفت اما تا امروز چنین اتفاقی نیفتاده است. آنها همه را فریب دادند و طرح را ابتدا به کمیسیون محیط بردند، درحالی که نیازی به این کار نبود.»
از طرف دیگر گزارش ارزیابی زیست محیطی پروژه هم با انتقادات بسیاری همراه بوده و بعضی کارشناسان آن را ابتدایی خوانده‌اند. توکلی می‌گوید این گزارش که مشاور کارفرما آن را تهیه کرده، یک ماه پیش در صحن کمیسیون مطرح شد اما نتیجه آن جلسه اخذ رای نبود: «در حالی که در پایان جلسه باید چند عضو شورا به طرح رای می‌دادند اما این اتفاق نیفتاد و به نظر می‌رسد که این کار فقط برای ثبت یک جلسه فرمالیته بود. در همان روز به بازدید محل رفتیم و دیدیم که پیمانکار در حال حفاری است.» مشاور کمیسیون محیط زیست شورای شهر گله می‌کند که «این شیوه کار نیست که شروع کنند و بعد بگویند می‌خواهیم بررسی محیط زیستی کنیم.» توکلی ادامه می‌دهد: « آنچه شهرداری و شورای شهر بر آن اصرار دارند مسئله ترافیک این منطقه است اما با کمال احترام این نظر را باور ندارم چرا که نقاط دیگری از شهر ترافیک بیشتری از میدان جمهوری اسلامی دارد.»
طرح زیرگذر ایرادات معماری دارد
اینطور که مسئول کمیته محیط زیست موسسه البرزشناسی می‌گوید، پیش از این قرار بود که طرح زیرگذر، در بلوار جمهوری اجرا شود اما با اصرار بعضی اعضای شورای شهر به مکان جدید منتقل شد. از طرف دیگر ابتدا قرار بود شرق به غرب بلوار ماهان اجرا شود اما در نهایت شمالی-جنوبی شد. نائب رئیس شورای شهر کرج دیروز به این تغییر مسیر هم گلایه کرد: «در لایحه اولیه ارائه شده توسط شهرداری مسیر این پروژه شرقی به غربی بود. چگونه است که یک مشاور در دی ماه سال گذشته ادعا می‌کند بعد از بررسی ۱۳ طرح به نظر می‌رسد که اجرای مسیر شرق به غرب بهترین گزینه برای اجرای پروژه زیرگذر میدان جمهوری است ولی در کمتر از دو ماه نظر خود را عوض کرده و می گوید باید مسیر شمال به جنوب اجرا شود؟ اگر شورا دی ماه گذشته با اجرای مسیر شرقی به غربی این پروژه موافقت کرد بود حالا چه بلایی سر این قسمت شهر آمده بود؟ بدون شک تعجیل در اجرای چنین پروژه هایی به ضرر شهر و شهروندان تمام می شود.» خستو همچنین گفت: «شهرداری مقدمات لازم برای اجرای این پروژه که موافقت شورا است را به طور کامل محقق نکرده است.» توکلی هم می‌گوید: « این طرحی که داده‌اند شبیه ترن هوایی شهربازی است. حتی به لحاظ شکلی و معماری هم مورد تایید نیست. با پولی که خرج این پروژه شده و می‌شود، می‌شد در سطح شهر برنامه‌ریزی‌های درست به نفع شهروندان داشت.»
همه درختان غرس‌شده زنده نمی‌مانند
حامد فرضی، رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز و دبیر ستاد راه و فضای سبز هم به «پیام ما» خبر می‌دهد که گزارش اشکالات طرح زیرگذر میدان جمهوری و «احتمال قطع 250 درخت» را به معاون استانداری تحویل داده است. او می‌گوید: «با توجه به جمعیت بزرگی که در استان البرز داریم، هر ساله تلاش می‌کنیم که وسعت فضای سبز را افزایش دهیم اما طرح‌های اینچنینی علیه اهداف ماست. مراتب اعتراضمان را اعلام کرده‌ایم تا سریعا تصمیمی برای این پروژه گرفته شود و بر اساس ضوابطی که دارند، این درختان به گونه‌ای در فضایی دیگر غرس شود و از قطع آنها جلوگیری شود.» اما زنده ماندن این درختان پس از جابهجایی چقدر ممکن است؟ فرضی پاسخ می‌دهد: «بسیاری از درختان، بالای 10 تا 15 سال عمر کرده‌اند و احتمال سبزشدن و زنده ماندشان خیلی کم است و بعید است که به درستی به آنها رسیدگی شود. ما گزارش داده ایم که اگر قرار است درختان را جابه‌جا کنند، دست‌کم بر اساس استانداردها این کار را انجام دهند تا درصد زنده‌مانی آنها افزایش پیدا کند.»
ویژه
