کرونا، دو سال است که سلامت ما را به خطر انداخته اما این تنها عارضه این بیماری همه‌گیر نیست. شرایط اقتصادی، اجتماعی و حتی روابط انسان‌ها تغییر کرده و گویی همه چیز را باید دوباره از نو تعریف کرد. اما انگار بوروکراسی حاکم در برخی نهادها، کرونا را در محاسبات خود دخیل نمی‌داند و همچنان بر اساس جهان پیش از کرونا، چرتکه می‌اندازد. یکی از این نهادها «دانشگاه آزاد اسلامی» است که با شهریه و هزینه دانشجویان آن اداره میشود. از همان روز اولی که کرونا در کشور فراگیر شد به دستور دولت همه دانشگاه‌ها و مدارس، کلاس‌های خود را به صورت مجازی برگزار کردند که باعث شد تا رابطه تحصیل‌کنندگان و مراکز آموزشی به حداقل خود برسد و هزینه‌هایی مانند پول برق و آب و اجاره ساختمان و خورد و خوراک کاهش یابد اما دانشگاه آزاد همچنان شهریه را بر اساس پیشاکرونا محاسبه و افزایش می‌دهد.
همین باعث شد تا دانشجویان این دانشگاه در کارزاری رئیس قوه قضائیه را مخاطب قرار دهند و از حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای بخواهند ترتیبی دهد تا مابه‌التفاوت هزینه کلاس‌های حضوری (مخصوصا عملی) با مجازی به آنان برگردانده شود. در این نامه خطاب به رئیس دستگاه قضا آمده است: «دور از عدالت است که شهریه آموزش حضوری و مجازی یکسان باشد و از طرف دیگر دروس عملی در این سال‌ها به صورت مجازی برگزار شده است؛ دروسی که بیشترین درصد از شهریه آنان به دلیل استفاده دانشجو از کارگاه و آزمایشگاه بوده است. در این خصوص دکتر طهرانچی، رئیس محترم دانشگاه آزاد، وعده بازپرداخت شهریه دروس عملی را در صورت برگزارنشدن حضوری در برنامه زنده تهران ۲۰ در مورخ ۲۴ آبان سال ۱۳۹۹ دادند ولی بعد از گذشت یک سال هنوز این موضوع عملی نشده است». آنها کارزار خود را مطابق با اصل ۱۵۶ قانون اساسی و ماده 21 منشور حقوق شهروندی و منشور حقوق دانشجویی می‌دانند.
تعدادی دیگر از دانشجویان دانشگاه آزاد نیز در کارزاری دیگر از رئیس این دانشگاه خواسته‌اند تا هزینه‌های شهریه متغیر را کاهش دهند. در نامه آمده: «با توجه به شرایط اقتصادی کشور و هزینه‌های فرعی و جانبی تحصیلات و همچنین با توجه به مجازی‌بودن سیستم آموزش کشور طی دوران همه‌گیری کرونا و کمترشدن هزینه‌های جاری دانشگاه مانند سلف، گرمایشی و... از جناب‌عالی تقاضا داریم هزینه شهریه متغیر دانشگاه آزاد را کاهش داده و از بار اقتصادی و روانی آن بر دانشجویان و خانواده‌هایشان بکاهید. به طور مثال در نیم‌سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ هزینه پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد از پنج‌میلیون‌و ۸۰۰ هزار به هفت‌میلیون‌و ۱۶۰ هزار تومان رسیده است که با احتساب هزینه شهریه ثابت و خدمات دریافتی آن قابل مقایسه و قابل درک نیست. لذا تقاضا میشود با توجه به منطق موضوع دستورات لازم را جهت اعمال تخفیف، مبذول فرمایید».
مجبوریم
اواخر آبان امسال دانشجویان دانشگاه آزاد به افزایش نامتعارف شهریه‌ها اعتراض کرده و گفته بودند این دانشگاه یکباره و در اواسط ترم شهریه را تا ۷۷ درصد افزایش داده است. این اعتراض با واکنش سخنگوی دانشگاه آزاد مواجه شده بود. احمد حیدری گفته بود شهریه این دانشگاه هرساله رشد متعارفی دارد و با توجه به اینکه دانشگاه آزاد ۶۰ هزار عضو هیئت علمی و کارمند دارد و باید هزینه‌های جاری را هم پرداخت کند، افزایش شهریه دارد. او گفته بود که سقف افزایش شهریه توسط وزارت علوم تعیین میشود. کمتر از یک ماه بعد رئیس دانشگاه آزاد گفت که افزایش شهریه را با مراعات انجام خواهیم داد. محمدمهدی طهرانچی در نشستی خبری، این افزایش قیمت‌ها را به گردن دولت حسن روحانی انداخته و گفته بود: «در پایان دولت دوازدهم اتفاقاتی بدون پشتوانه قانونی افتاد که نظام آموزش عالی را با چالش جدی مواجه کرد. همچنین طی سه سال گذشته تورم بالای ۲۵ درصد مردم را با مشکل مواجه کرده و کارکنان مجموعه دانشگاه آزاد نباید احساس تفاوت چندان زیادی با نظام دولتی داشته باشند. سبد خانوارها در تورم اخیر به شدت درگیر شده و خانواده‌ها توان پذیرش افزایش بالای شهریه را ندارند. در افزایش شهریه نیز ملاک ما سهم مجاز اعلام‌شده از سوی وزارت علوم است. در حال حاضر خانواده‌ها، دانشجویان و خود دانشگاه آزاد با وجود اتفاقاتی که در دولت قبل رخ داده، دچار مشکل هستند». او با این حال اعلام کرد که شهریه 60 درصد دانشجویان سال‌های قبل افزایش پیدا می‌کند و افزایش شهریه دانشجویان جدید نیز بین ۲۰ تا ۲۵ درصد خواهد بود. جالب آنکه رئیس دانشگاه آزاد اعلام کرد که براساس یک نظرسنجی از دانشجویان ۷۵ درصد آنها آموزش مجازی را ترجیح دادند و به همین دلیل در طراحی نظام آموزشی جدید از دو شیوه آموزش حضوری و مجازی استفاده خواهد شد. این همان نکته‌ای است که اتفاقا دانشجویان به آن اعتراض داشتند که چرا باید برای آموزش مجازی هزینه‌ای معادل آموزش حضوری را پرداخت کنند.
شهریه چگونه محاسبه میشود
اما شهریه دانشگاه آزاد چگونه محاسبه میشود؛ فرمول محاسبه شهریه سال تحصیلی 1400-1401، به گفته رئیس دانشگاه آزاد با توجه به سطح‌بندی واحدهای دانشگاهی و وضعیت رشته‌ها تعیین میشود. به گفته طهرانچی واحدهای دانشگاهی براساس زیرساخت‌ها و امکانات آموزشی دسته‌بندی شده و سپس شهریه مشخص میشود و این یعنی شهریه دانشجویی که در واحد علوم و تحقیقات تهران تحصیل می‌کند با شهریه دانشجویی که در ایلام درس می‌خواند و همچنین شهریه رشته‌های کم‌طرفدار نسبت به سایر رشته‌های پرطرفدار متفاوت خواهد بود.
براساس نظام رتبه‌بندی دانشگاه آزاد، واحدهای دانشگاهی در ۲۶ رتبه سطح‌بندی شده‌اند و مقدار شهریه در واحد سطح یک هر چقدر باشد در واحد سطح بیست‌وششم نصف آن مقدار شهریه دریافت میشود. در سطح یک کدرشته‌های حقوق، روان‌شناسی، مدیریت، حسابداری و علوم تربیتی وجود دارد که شهریه آنها بسیار بیشتر از رشته‌هایی مانند علم اطلاعات، فلسفه و تاریخ است. چندی پیش محسن امینی، سرپرست دفتر برنامه‌وبودجه دانشگاه آزاد در گفتگو با فرهیختگان گفته بود: «با توجه به وضعیت تورمی موجود و با عنایت به اینکه این دانشگاه در تأمین مخارج خود از هیچ‌گونه بودجه دولتی ارتزاق نکرده و نیز تحت تأثیر قرارگرفتن درآمدهای غیرشهریه‌ای از شرایط کرونایی فعلی، عمده‌ترین منبع درآمدی دانشگاه شهریه است». او شیوه محاسبه شهریه را نیز این‌گونه توضیح داده بود: «واحدها به 13 مجموعه از گروه واحدهای شهریه‌ای تفکیک شده‌اند، به طور مثال در مجموعه رشته‌های گروه عمده علوم انسانی برای مقطع کارشناسی پیوسته عدد شهریه پایه در واحدهای مجموعه اول از 900 هزار تومان شروع شده و تا 500 هزار تومان که پایین‌ترین دسته گروه‌های فرعی است، می‌رسد. این در حالی است که این ارقام برای این گروه عمده تحصیلی در مجموعه 13 در دو مبلغ 400 هزار و 350 هزار تومان تفکیک شده است».
پایان خبر.
منبع: روزنامه شرق
*عکس از ایسنا
پیش‌تر کارزاری با عنوان «دادخواهی دانشجویان دانشگاه آزاد از ریاست قوه قضاییه» منتشر شد که تا انتشار این خبر۵۲۵۳ نفر آن را امضا نموده اند.
