ویروس HPV که در بین مردم به‌عنوان زگیل تناسلی شناخته می‌شود، در دنیا بسیار شایع و عامل ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان است، خبر خوب اینکه این ویروس واکسن دارد، اما در کشور ما به دلیل برخی مشکلات ازجمله تحریم‌ها دسترسی به این واکسن برای عموم مردم با مشکلات زیادی روبه‌روست. به همین جهت کارزاری تحت عنوان درخواست واردات واکسن HPV متناسب با جمعیت جوان کشور راه‌اندازی شده که تاکنون بیش از 12 هزار نفر از آن حمایت کرده‌اند. در بخشی از این درخواست که خطاب به بهرام عین‌الهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نوشته‌شده، آمده است: «با توجه به بالا رفتن آمار ابتلا به ویروس HPV و سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط با این ویروس چه در بانوان و چه در آقایان و با توجه به اینکه پیشگیری از بیماری‌ها بهتر و کم‌هزینه‌تر از درمان است (هم برای خود فرد و هم برای دولت‌ها) درخواست می‌شود شرایطی فراهم آید تا واردات واکسن این ویروس تسهیل شود. متأسفانه واکسن داخلی صرفاً ایمنی در مقابل دو نوع از این ویروس را پوشش می‌دهد، درحالی‌که در سطح جهانی افراد در حال تزریق نسل نهم این واکسن هستند، که ایمنی لازم در مقابل ۹ نوع از این ویروس را ایجاد می‌کند. جامعه جوان ایران نیازمند آن است که به‌روزترین نسخه این واکسن، توسط شرکت‌های مختلف دارویی و به تعداد فراوان وارد شود، تا سلامت نسل آینده کشور تضمین و در کنار آن از سوءاستفاده سودجویان بازار سیاه دارو که با قیمت‌های گزاف این واکسن را در اختیار افراد قرار می‌دهند، جلوگیری شود».بر همین اساس اتاقی در کلاب‌هاوس با حضور منیژه دزفولی، متخصص بیماری‌های عفونی؛ نگار فاضلی، محقق علوم اعصاب و علی میلانی، ایمنی‌شناس تحت عنوان تبعات کمبود واکسن HPV در کشور برگزار شد.
ویروسی بیماری‌زا با تبعات روانی فراوان
در این نشست کلاب‌هاوسی، منیژه دزفولی، متخصص بیماری‌های عفونی با بیان اینکه ویروس HPV یا پاپیلومای انسانی از راه مقاربت منتقل می‌شود و زمینه‌ساز سرطان دهانه رحم در زنان است، گفت: «انواع بدخیم این ویروس می‌تواند در ناحیه دهانه رحم، مقعد، دهان، انتهای گلو و زبان موجب سرطان شود و هم می‌تواند زگیل‌های تناسلی ایجاد کند که از نظر بهداشت روانی افراد را بسیار مورد تأثیر قرار می‌دهد. از نظر بهداشت عمومی شاید جنبه سرطانی این بیماری بسیار مهم باشد، اما از نظر بهداشت روانی انواعی از HPV که زگیل تناسلی ایجاد می‌کند بسیار مهم است و بار روانی بسیاری دارد و بیماران بسیار وحشت‌زده و ناراحت می‌شوند». دزفولی با بیان اینکه این ویروس به‌صورت عمده از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود، گفت: «چون رفتارهای مختلف جنسی در جامعه وجود دارد این واکسن هم برای زنان و هم برای مردان لازم است؛ حتی امکان انتقال این ویروس از مادر به فرزند هم وجود دارد اما با توجه به ماهیت ویروس بیماری خاصی برای نوزاد ایجاد نمی‌کند».
پیچیدگی واکسیناسیون در شرایط تحریم
دزفولی با تأکید بر اینکه موافق واکسیناسیون در جمعیت وسیع است، گفت: «واکسن گارداسیل که معروف‌ترین برند واکسن HPV برای پیشگیری از سرطان‌ها و زگیل‌های تناسلی ناشی از این ویروس در جهان است و در بسیاری از کشورها به‌عنوان واکسیناسیون رایج استفاده می‌شود برای نگهداری به زنجیره سرد نیاز دارد. با توجه به اینکه کشور ما در شرایط تحریم قرار دارد و نقل‌وانتقال به آن از طریق کشور ثالث انجام می‌شود، این نگرانی هست که در صورت عدم رعایت زنجیره سرد میزان اثربخشی واکسن مبهم باشد».دزفولی توزیع رایگان واکسن گارداسیل را در شرایط اقتصادی کنونی به‌صرفه ندانست و اظهار کرد: «انجمن عفونی سال‌هاست در مورد لزوم واردات این واکسن با مرکز مدیریت بیماری‌ها صحبت کرده اما در شرایط حاضر که وزارت بهداشت زیر بار مالی بسیاری برای بیماری کووید قرار دارد، بودجه‌ای نیست تا در اختیار واردات واکسن گارداسیل قرار دهند و این واکسیناسیون در شرایط اقتصادی و پاندمی جز واکسیناسیون رایگان قرار نخواهد گرفت. این در حالی است که اکثر جوانانی که این واکسن را می‌خواهند هم حاضرند هزینه آن را پرداخت کنند، اما متاسفانه همین هم دردسترس نیست».
اجبار به استفاده از برند داخلی
دزفولی با اشاره به ساخت نوع ایرانی واکسن HPV تحت عنوان پاپیلوگارد بیان کرد: «گفته می‌شود این واکسن چندین سویه بدخیم و خوش‌خیم HPV را تحت پوشش قرار می‌دهد، اما به‌عنوان متخصص عفونی نمی‌توانم در مورد این واکسن نظر قطعی بدهم چون واکسن گارداسیل 20 سال تجربه استفاده در سطح جهان را در اختیار دارد اما این واکسن ایرانی کمتر از یک سال است که در گرماگرم کرونا وارد بازار شده است. با توجه به اینکه دسترسی به واکسن گارداسیل سخت است همان‌طور که پذیرفتیم واکسن سینوفارم برای کرونا، بهتر است؛ برای جلوگیری از همه‌گیری این بیماری که شایع‌ترین بیماری مقاربتی و نوعی همه‌گیری خاموش است، پس بهتر است در دسترس‌ترین واکسن را استفاده کنیم و بگوییم بهتر از هیچ است». وی اضافه کرد: «پافشاری برای استفاده از یک نوع خاص واکسن می‌تواند بیماری HPV را به یک بیماری دوقطبی برای اقشار ضعیف و اقشار ثروتمند جامعه تبدیل کند».
تنها 10 درصد واکسینه هستند
این متخصص بیماری‌های عفونی گفت: «104 نوع ویروس HPV در انسان قابل‌انتقال است و ما تنها از 9 مورد آن اطلاع داریم و می‌دانیم که از این تعداد 7 مورد بدخیم و دو مورد به زگیل تناسلی تبدیل می‌شوند اما به طور قطع بین آن‌ها افتراقی نمی‌توان قائل شد و فردی که واکسن زده، می‌تواند مبتلا شده و ناقل انواع ویروس باشد، اما اگر ویروس به فرد واکسینه منتقل شود آن فرد در معرض سرطان نخواهد بود».
دزفولی با بیان اینکه کمتر از 10 درصد جمعیت جوان کشور واکسینه هستند، بیان کرد: «اگر کسی مبتلا به ویروس شود نباید وحشت‌زده شود چون این ویروس به‌طور طبیعی برای 90 درصد کسانی که آلوده می‌شوند بعد از 2 سال از بدن حذف می‌شود و تنها 10 درصد باقی می‌ماند و باید این نوید را به بیماران داد که آلوده شدن با یک ویروس وخیم همیشه مساوی با سرطان نخواهد بود».وی افزود: «فلسفه تزریق چند دوز واکسن این است که چند بار ایمنی را تحریک کند و اگر فردی دو دوز واکسن 4 ظرفیتی تزریق کند می‌تواند برای دوز سوم از واکسن 9 ظرفیتی استفاده کند و این عدم تطابق نه‌تنها هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند، بلکه منجر به اثربخشی بیشتر می‌شود اما اگر فردی تنها دو دوز واکسن تزریق کند و روند واکسینه شدن را تکمیل نکند میزان اثربخشی آن کمتر می‌شود».
در زمینه HPV فاجعه‌ای در حال وقوع است
در ادامه این نشست در کلاب‌هاوس نگار فاضلی، محقق علوم اعصاب با بیان اینکه اهمیت این واکسن غیرقابل‌انکار است، عنوان کرد: «نمی‌توانیم بگوییم لزوماً هرکسی که بخواهد از این واکسن استفاده کند باید پول آن را پرداخت کند. همان‌طور که بسیاری از کشورها این واکسن را به‌صورت مجانی برای بچه‌های 9 تا 26 سال تزریق می‌کنند یا اینکه برای دانشجویان و دانش‌آموزان دبیرستانی تسهیلات خوبی برای هزینه این واکسن تعلق می‌گیرد ما هم می‌توانیم این خدمات را ارائه دهیم».
وی افزود: «همه افراد باید این واکسن را تزریق کنند چون واکسینه شدن به‌صورت تقریبی سرطان‌های مقعد و آلت تناسلی زنانه و مردانه را به صفر می‌رساند».فاضلی با تأکید بر لزوم فرهنگ‌سازی جامعه و آشنایی خانواده‌ها با بیماری HPV گفت: «علاوه بر پرداخت تسهیلات به خانواده‌ها باید دلایل اهمیت تزریق این واکسن آموزش داده شود چون در زمینه HPV فاجعه‌ای در حال وقوع است».
وی افزود: «باید واقع‌نگری اتفاق بیافتد. وقتی با خانواده‌ای صحبت می‌کنیم باید آمادگی بدهیم که برای دختر و پسر 12 ساله واکسن تزریق شود نه برای آن لحظه بلکه برای آینده تا از بسیاری از بیماری‌ها و عذاب‌هایی که ممکن است سر راه آن‌ها قرار بگیرد پیشگیری کنیم. بهترین بازه زمانی برای تزریق این واکسن 9 تا 26 سال است و ضریب اطمینان افزایش می‌یابد اما تا 45 سال هم می‌شود این واکسن را تزریق کرد».
واکسن HPV در پیشگیری و درمان مؤثر است
در ادامه این نشست علی میلانی، ایمنی‌شناس با اشاره به اثربخشی واکسن در پیشگیری و درمان عنوان کرد: «با توجه به اینکه سیستم ایمنی بدن در مقابل این ویروس غیرفعال می‌شود و بدون اینکه شناسایی شود در بدن سالیان سال باقی می‌ماند با تزریق این واکسن سیستم ایمنی افرادی که درگیر این بیماری می‌شوند تحریک‌شده و به واکنش علیه این ویروس می‌پردازد».وی افزود: «با توجه به اینکه این واکسن نقش بسیار برجسته‌ای در پیشگیری از سرطان دهانه رحم دارد در بسیاری از کشورهای دنیا از واکسن‌های اجباری است و با توجه به نقش ویروس HPV در بروز سرطان‌ها لازم است تا این واکسن به پروتکل واکسن‌های کشور افزوده شود».میلانی با اشاره به ساخت واکسن HPV ایرانی گفت: «این واکسن فاز سه کارآزمایی بالینی را پشت‌سر گذاشته است و تایید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی تهران را دارد به این معنا که می‌تواند با تبصره استفاده شود و از سال 1397 کارآزمایی بالینی آن انجام شده است».صرف‌نظر از مباحث کارشناسی؛ مشاهدات میدانی نیز نشان می‌دهد که این بیماری مدتی است به طور جدی در جامعه رخ نموده و نیازمند آن است که نظام سلامت برای پیشگیری از گسترش بیشتر آن اقدامات عاجل و لازم را برای واردات واکسن تأیید شده و معتبر آن با توجه به توان پیشگیری در بروز برخی از انواع سرطان به عمل آورد.
پایان خبر.
گزارشگر: فرانک پاکزاد مقدم
منبع خبر: روزنامه توسعه ایرانی
پیش‌تر کارزاری با عنوان «درخواست واردات واکسن hpv متناسب با جمعیت جوان (دختر و پسر)» منتشر شد که تا انتشار این خبر۱۲۶۸۹ نفر آن را امضا نموده اند.
