بسم الله الرّحمن الرّحیم
جناب آقای دکتر نمکی
وزیر محترم بهداشت درمان و آموزش پزشکی
با سلام و احترام
در چند روز اخیر شاهد تنش‌هایی در فضای دانشگاهی بوده‌ایم که موجب دل‌آزردگی پژوهشگران و دلبستگان به توسعه علمی کشور شده است. امضاکنندگان این نامه بر خود لازم دانستند در این خصوص مطالب زیر را با حضرتعالی در میان بگذارند:
۱- در سخنرانی اخیر بر پژوهش‌های کاربردی تأکید نموده‌اید. درخواست سکان‌دار نظام سلامت کشور از پژوهشگران برای حل یک بحران در این ابعاد اتفاقی کم‌سابقه است که باید آن را میمون و مبارک قلمداد کرد چرا که یکی از چالش‌های تحقیقات در کشور آن است که پژوهشگران به ندرت با مطالبه جدی مبتنی بر نیاز واقعی مواجه می‌شوند. باور بسیاری از مسئولین و حتی دانشگاهیان همواره بر این بوده است که پژوهش کالایی لوکس و تزئینی است که نباید در بحبوحه نیازهای بهداشت و درمان در اولویت قرار گیرد. اپیدمی کووید نشان داد که پژوهش در واقع همان راه هوشمندانه و خردورزانه برای پاسخ به این نیازهاست. امید است تأکید بر این موضوع به صورت پایدار در سیاستگذاری کلان کشور دنبال گردد.
۲- متأسفانه نقد جنابعالی به برخی سیاست‌های علمی کشور ناخواسته به ایجاد یک جریان نامطلوب تبدیل شد. افرادی که در داخل و خارج از کشور همواره در پی کاشتن بذر یأس و تفرقه بوده‌اند از آن بهره‌برداری تمام و کمال کرده و برای رسانه‌های بیگانه خوراک تبلیغاتی فراهم نموده‌اند. حضرتعالی به عنوان یک فرد انقلابی به خوبی واقف هستید که گسترش ناامیدی در جوانان و ایجاد دودستگی در بین نیروهای در صحنه از حربه‌هایی است که همواره علیه این کشور استفاده شده است و ناآگاهی برخی نیروهای خودی بر این امر دامن زده است. با درایتی که از جنابعالی سراغ داریم انتظار است با استعانت از آموزه‌های قرآنی به گونه‌ای اقدام فرمایید که شاهد فضایی آکنده از رحمت بین همه کسانی که دل در گرو سلامت و آسایش مردم بسته‌اند باشیم.
۳- نقدهایی که جنابعالی به کارآمدی نظام تحقیقاتی کشور در این اپیدمی مطرح نموده‌اید می‌تواند به نوبه خود سازنده و مشوق تلاش بیشتر باشد. با این حال، باید به این نکته توجه نمود که در شرایطی که با وجود تلاش‌های بسیار حتی در کشورهای پیشرفته راه حل رضایت‌بخشی برای پیشگیری یا درمان این بیماری تا کنون به دست نیامده است، چگونه می‌توان انتظار عملکردی بهتر از پژوهشگران کشورمان داشت؟ در سال‌های اخیر با عزم و همت راسخ دانشگاهیان، پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه‌های مختلف تحقیقات و فناوری ایجاد شده است که به هیچ وجه نباید مورد کم‌عنایتی قرار گیرد. توفیقات حاصل شده در حالی است که سهم تحقیقات به ویژه در حوزه علوم پزشکی از بودجه عمومی کشور بسیار ناچیز بوده است. سرمایه‌گذاری ناکافی در پژوهش خود نتیجه نوعی درک ناصحیح از مفاهیم بنیادی و چارچوب‌های نظری دانشگاه و توسعه علمی است. متأسفانه هنوز در ذهن برخی مدیران عالی‌رتبه، دانشگاه‌های علوم پزشکی چیزی فراتر از آموزشگاه‌های عالی بهداری نیستند و نحوه نامگذاری وزارت متبوع خود مصداقی از این برداشت است. از نهالی که سال‌ها مورد بی‌مهری بوده است انتظار ثمری بیش از این نمی‌توان داشت. با این حال اگر امروز به دانشگاه‌ها چنانکه در شأن آنان است توجه شود می‌توانیم انتظار داشته باشیم در دهه‌های آینده نیروهای کارآمد بیشتری برای برخورد عالمانه با مسائل پیچیده داشته باشیم.
۴- در برخی از فرمایشات اخیرتان به عدم تحقق پیشبینی برخی پژوهشگران از سیر اپیدمی اشاره کرده بودید؛ این موضوع قابل تعمیم به همه مطالعات صورت‌گرفته نیست و نیز به هیچ وجه محدود به کشور ما نیست. از ابتدای این همه‌گیری، پژوهشگرانی از سراسر جهان سعی در مدلسازی آن با روش‌های مختلف داشته‌اند و در بسیاری از موارد پیش‌بینی‌ها با واقعیت منطبق نگردید. جنابعالی به عنوان یک عضو هیأت علمی برجسته دانشگاه به خوبی آگاه هستید که در عرف دانشگاهی این موضوع نه به بی‌کفایتی پژوهشگران بلکه به ماهیت ابطال‌پذیر یافته‌های علمی منتسب می‌شود. در واقع در علم تجربی درک ما از جهان هستی از طریق تلاش‌های پیوسته در ارائه الگویی تبیین‌گر برای مشاهدات شکل می‌گیرد. ابطال الگوهای قبلی و اصلاح و ارائه الگوهای جدید بخشی جدایی‌ناپذیر از این فرآیند است. بدیهی است در این چارچوب هرگونه اظهار نظر که حاصل یک مطالعه مبتنی بر روش علمی نباشد جایگاهی ندارد. عدم پذیرش ادعاهای برخی افراد در ارائه داروهای جدید بدون طی کردن مراحل کارآزمایی بالینی با رعایت ملاحظات روش شناختی از همین منظر قابل توجه است که قطعاً همچون گذشته از سوی شما پیگیری خواهد شد.
۵- طرح نقدهای منصفانه می‌تواند نقشی سازنده برای هر مدیر اجرایی داشته باشد. با این حال ذکر برخی مطالب در خصوص عملکرد جناب آقای دکتر رضا ملک‌زاده در سخنرانی اخیر و نیز در متن ابلاغ معاون جدید که متأسفانه زمینه را برای اظهار نظر نسنجیده برخی افراد مغرض مهیا نمود، عمیقاً موجب رنجش خاطر دانشگاهیانی گردیده است که در طی چند دهه اخیر شاهد مجاهدت‌های خالصانه این مرد بزرگ در راه پیشرفت و سربلندی کشور بوده‌اند. جایگاه رفیع علمی، وسعت اندیشه و دید عمیق، روحیه قوی و حمایتگر، توان مدیریتی بالا و تجربه حضور در عرصه‌های مختلف از ایشان شخصیتی کم‌نظیر در تاریخ معاصر علمی ایران ساخته است که در طول سال‌های پربرکت فعالیت خود منشاء آثار ارزشمند فراوان بوده است. بنیادی‌ترین ارکان دانشگاه‌ها و محیط‌های علمی اساتید پیشکسوتی هستند که اعضای هیأت علمی جوان و دانشجویان با هدایت و محوریت آنان نشو و نما می‌یابند. بی‌مهری نسبت به این اساتید لاجرم آسیب‌های جدی برای دانشگاه‌ها در پی خواهد داشت.
در پایان استدعا داریم در این روزهای دشوار که جامعه چشم به نظام سلامت دوخته است، با تصحیح و روشنگری نسبت به برخی سوء برداشت‌ها از بیانات اخیر حضرتعالی، زمینه گذر از بحران را با استفاده حداکثری از همه توانمندی‌های موجود فراهم آورید و با دلجویی از آن استاد بزرگوار به جوانان بیاموزید که توسعه بدون تکریم بزرگان و بهره‌گیری از سرمایه وجودی ایشان امکان‌پذیر نیست.
جمعی از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور
موفق شد
ویژه
