اعضای محترم کمیسیون ملی یونسکو در ایران
با سلام
زبان جهانی اسپرانتو در ایران از سال ۱۹۰۰ میلادی شناخته شد. موسسه سبزاندیشان از سال ۱۳۷۵ تأسیس و در زمینه گسترش و آموزش این زبان در ایران فعالیت دارد. با توجه به اینکه ایران عزیز ما در یونسکو عضویت دارد و می‌تواند نظرات خود را ابراز دارد، به سفارش انجمن جهانی اسپرانتو (UEA) که در سال ۱۹۰۸ تأسیس شده و بزرگ‌ترین سازمان بین‌المللی برای اسپرانتودانان، با انجمن‌های محلی عضو در ۱۳۰ کشور، از جمله انجمن اسپرانتو در کشور ما، از شما درخواست داریم که توصیه نمایید تا در چهل و یکمین نشست مجمع عمومی یونسکو، با توجه به حقایق زیر، روز ۲۶ ژوئیه را به عنوان روز جهانی اسپرانتو اعلام کنند:
۱- در ۱۶ ژوئیه ۱۸۸۷، دکتر لودویک لازاروس زامنهوف در لهستان (آن زمان بخشی از امپراتوری روسیه) پروژه زبان «اسپرانتو» را منتشر کرد. در طی ۱۳۴ سال پس از تاریخ مذکور، این زبان به گسترده‌ترین زبان برنامه‌ریزی‌شده بین‌المللی تبدیل شده است. طبق داده‌های انجمن جهانی اسپرانتو (UEA)، سخن‌گویان به اسپرانتو شامل افراد، سازمان‌های حرفه‌ای و ملی در حدود ۱۵۰ کشور جهان یافت می‌شوند.
بر اساس برخی تحقیقات، حدود دو میلیون گوینده این زبان در سراسر جهان وجود دارند. همه ساله در سراسر جهان روز ۲۶ ژوئیه به عنوان روز اسپرانتو به طور جدی و به روش‌های مختلف گرامی داشته می‌شود.
۲- در سال‌های اخیر، یونسکو و سایر سازمان‌های بین‌المللی شروع به استفاده از زبان اسپرانتو برای رسیدن به اهداف خود کرده‌اند. یونسکو از سال ۲۰۱۷ با همکاری UEA و از سال ۲۰۲۰ با چین نسخه اسپرانتوی نشریه «پیام یونسکو» را منتشر می‌کند. در سال ۲۰۲۰، کتاب «یونسکو از ایده‌ها تا اقدامات» را به اسپرانتو و با عنوان «۷۰ سال یونسکو» منتشر نمود. در آوریل ۲۰۲۱ نظرسنجی اسپرانتو در مورد آموزش آینده (روشنگری) را منتشر کرد که این پرسشنامه توسط اسپرانتیست‌های حدود ۱۰۰ کشور پاسخ داده شد. بیشتر آن‌ها از اقلیت‌های زبانی بودند، که برای اولین بار این شانس را داشتند که نظر خود را از طریق اسپرانتو و برای یونسکو بیان کنند. در ماه مه سال ۲۰۲۰، تیم مشاوران کمیته بین‌المللی آژانس بهداشت روان و گروه مشاوره پشتیبانی روانشناختی در بحران (IASC MHPSS RG) در وبسایت IASC نسخه اسپرانتوی کتابچه «شما قهرمان من هستید: چگونه کودکان می‌توانند علیه بیماری کووید ۱۹ بجنگند!» را منتشر کرد. در سال ۲۰۲۱ سازمان بهداشت جهانی یک دوره اسپرانتویی درباره‌ی کووید ۱۹ در وبسایت خود راه‌اندازی کرد. این امر مشارکت اقلیت‌های زبانی را در امور جهانی بسیار تسهیل کرده است. همچنین برخی از سازمان‌های جهانی شروع به معرفی اسپرانتو کرده‌اند.
۳- کنفرانس عمومی یونسکو از اسپرانتو با دو قطعنامه‌ی IV.1.4.422 در مونته‌ویدئو در ۱۹۵۴ و 23C/11.11 در صوفیا در ۱۹۸۵ پشتیبانی کرده است. دبیر‌کل‌های یونسکو -از جمله آدره آزوله در سال ۲۰۱۸- بارها کنگره‌های جهانی اسپرانتو را تبریک گفته‌اند. در سال ۱۹۵۹ یونسکو خالق اسپرانتو، دکتر لودوویکو لازارو زامنهوف را شخصیت بزرگ بشریت اعلام کرده است.
یونسکو طی سی و هشتمین جلسه کنفرانس عمومی خود در سال ۲۰۱۵ تصمیم گرفت که در کنار موارد دیگر، صدمین سالگرد مرگ لودویک زامنهوف باید تحت حمایت یونسکو باشد. در دسامبر ۲۰۱۷ صدمین سالگرد درگذشت وی در سالن یونسکو گرامی داشته شد.
۴- اسپرانتو کمک زیادی به آموزش کرده است. این زبان وارد برنامه درسی بسیاری از مراکز آموزشی، از مدارس ابتدایی تا سطوح بالای آموزش، از آمریکا تا آفریقا و از اروپا تا آسیا شده است. برخی از کشورها مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را به اسپرانتو ارائه می‌کنند. حدود ۳۰۰۰ نفر از ۷۶ کشور از آزمون‌های سیستم استاندارد آموزش زبان اروپا (KER) دیپلم اسپرانتو دریافت کرده‌اند. کودکان آفریقایی نیز از طریق کتاب‌های اسپرانتو که از سراسر جهان اهدا می‌شود آموزش می‌بینند.
۵- اسپرانتو کمک بسیاری به فرهنگ‌ها کرده است. با کمک همکاری و تلاش‌های انجمن جهانی اسپرانتو (UEA) برای یونسکو، ترجمه‌های اسپرانتو از تقریباً ۶۲ شاهکار ادبیات جهان در مجموعه «شرق و غرب» (کمک به برنامه یونسکو برای مطالعه متقابل و قدردانی از فرهنگ‌ها، شامل کتاب گلچین ادبیات پارسی و ترجمه گلستان سعدی به اسپرانتو) فرهنگ‌نامه‌های چندزبانه، کتاب‌های درسی، بسیاری از کتاب‌ها و نشریات دوره‌ای در مورد فرهنگ‌ها و علوم منتشر شده است. در فروشگاه کتاب و کتابخانه UEA، موزه اسپرانتو در وین، موزه Zhaozhuang اسپرانتو در چین، به طور خاص حدود ۴۰هزار کتاب اسپرانتو وجود دارد. تعداد بی‌شماری کتاب و نشریه اسپرانتو در سراسر جهان یافت می‌شود. بسیاری از کشورها حتی کالاهایی با مارک تجاری اسپرانتو، تمبر، کارت پستال، آثار هنری یا کالاهای دیگری با توضیحات به اسپرانتو تولید کرده‌اند. عنوان «اسپرانتو» به جنگل‌ها، باغ‌ها، پارک‌ها، اتوبوس‌ها، مترو، قطارها، هتل‌ها، خیابان‌ها و حتی یک شهر در برخی کشورها اطلاق می‌شود.
۶- در کنگره‌های جهانی اسپرانتو که سالانه در کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود فرصت مکالمه مستقیم، سخنرانی و یا برقراری ارتباط بدون استفاده از مترجم در شرایطی آسان، منصفانه، برابری‌طلبانه و بی‌طرف، به ویژه برای کسانی که زبان‌های رسمی سازمان ملل را نمی‌دانند و اعضای «زبان‌های اقلیت»، به راحتی با سرمایه‌گذاری وقت و انرژی نسبتاً کم فراهم می‌شود. «کنگره‌های جهانی اسپرانتو» تاکنون ۱۰۶ بار برگزار شده است که در هر یک از این کنگره‌ها از صدها تا ۵۰۰۰ نفر از قریب به ۱۰۰ کشور شرکت می‌کنند. گویندگان اسپرانتو می‌توانند به راحتی آثار خود را در قاره‌های دیگر منتشر کنند.
۷- بر اساس فرهنگ لغت جامع اسپرانتو (PIV)، زبان اسپرانتو دارای ۱۶ قاعده اساسی، ۱۵۲۰۰ کلمه کلیدی و ۳۹۴۰۰ واحد واژگانی است که از این تعداد ۲۵۰۰ ریشه کلمه در موارد روزمره معمول استفاده می‌شود. در زبان اسپرانتو و با به‌کارگیری آوندهای محدودی به راحتی می‌توان واحدهای واژگانی بی‌شمار و به آسانی قابل فهم را برای بیان رسای هر مفهومی در مورد چیزهای مختلف جهان، از جمله مفاهیم تازه‌ظهوریافته، در دسترس داشت. فرهنگ‌های لغت چندزبانه اسپرانتو به تمام زبان‌های اصلی جهان تهیه و منتشر شده‌اند.
۸- چندزبانگی، ارزش اصلی سازمان ملل متحد، یک عامل اساسی برای برقراری ارتباط هماهنگ بین مردم است که باعث ایجاد وحدت در تنوع و درک، تحمل و گفتگوی بین‌المللی می‌شود. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در قطعنامه ۷۱/۳۲۸ خود در مورد چندزبانگی در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۷، از اجرای روزی که به هر زبان رسمی آن اختصاص داده شده است برای اطلاع‌رسانی و آگاهی از تاریخ، فرهنگ و کاربرد آن استقبال کرده و وزرای فرهنگ را تشویق می‌کند تا در سطح عمومی و نهادهایی مانند یونسکو به فکر گسترش این ابتکار مهم به سایر زبان‌های غیررسمی دارای گویش‌ور در سراسر جهان باشند.
۹- اعلام روز جهانی اسپرانتو بار مالی برای یونسکو نخواهد داشت. انجمن جهانی اسپرانتو (UEA) خود فعالیت‌های مربوط به اعلام روز جهانی اسپرانتو در یونسکو را انجام خواهد داد.
۱۰- یونسکو نقش فعال و سهم مهمی در ارتقای ارزش‌های چندفرهنگی در آموزش/روشنگری، زبان و فرهنگ اسپرانتو دارد. اسپرانتو نقش مهمی در تبلیغات دارد.
لازم به ذکر است که ایران یکی از چند کشوری است که برای ارائه این پیشنهاد به یونسکو انتخاب شده است. علت این انتخاب وجود اسپرانتودانان زیاد در ایران و سابقه تاریخی کشور ایران در جنبش اسپرانتو است. در دهه ۲۰ میلادی و در اولین اجلاس جامعه ملل، نمایندگان ایران پیشنهاد دادند تا زبان اسپرانتو به عنوان زبان مراودات بین‌المللی انتخاب شود. در بین این مبحث حمله‌های شدیدی به اسپرانتو شد. به ویژه هیئت فرانسوی هیاهوی بسیاری بر ضد این طرح راه انداخت. از نگاه فرانسویان، زبان فرانسه باید زبان بین‌المللی می‌شد.
با توجه به موارد ذکرشده خواهشمندیم این پیشنهاد را در مجمع عمومی یونسکو اعلام کنید.
با تشکر
موفق شد
ویژه
