جناب آقای دهقان دهنوی
ریاست محترم سازمان بورس و اوراق بهادار
جناب آقای صحرائی
ریاست محترم شرکت بورس و اوراق بهادر تهران
جناب آقای سلطانی‌نژاد
ریاست محترم شرکت بورس کالای ایران
سرکار خانم نظری
مدیریت محترم ابزارهای نوین مالی شرکت بورس اوراق بهادار تهران
با سلام
کارهای پژوهشی اولیه در زمینه امکان‌سنجی پیاده‌سازی قراردادهای اختیار معامله در اواخر دهه ۸۰ شمسی انجام شد. در سال ۱۳۹۰ کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با شرعی بودن ابزار اختیار معامله و تصویب دستورالعمل اولیه معاملات قراردادهای اختیار معامله موافقت کرد. بازار قراردادهای اختیار معامله در بورس اوراق بهادار تهران در ۲۸ آذرماه ۱۳۹۵، برای اولین بار در ایران و با معرفی قراردادهایی بر روی سهام شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو با سررسید بهمن ماه ۱۳۹۵ آغاز به کار کرد.
در این مرحله تنها قراردادهای اختیار خرید منتشر شده و معاملات تنها از طریق سامانه نامک انجام می‌شد. همزمان در بورس کالای ایران در تاریخ ۲۴ آذر ۹۵ قرارداد اختیار معامله سکه طلا معرفی شد و دو سال بعد در ۲۲ اسفند ۱۳۹۷ قرارداد اختیار معامله زعفران نیز برای اولین بار ارائه شدند.
با گذشت ۱۰ ماه از راه‌اندازی بازار قراردادهای اختیار معامله سهام در بورس اوراق بهادار تهران، معاملات برخط این ابزار از ۳۰ مهر ۱۳۹۶ بر روی سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان و با سررسید بهمن‌ماه ۱۳۹۶، از طریق شرکت‌های OMS آغاز شد که گام خوبی برای ترویج معاملات در این بازار بود.
همچنین با گذشت زمان تعداد سهامی که در بورس اوراق بهادار تهران برای آن‌ها قرارداد اختیار معامله منتشر می‌شود به ۲۱ سهم افزایش یافت و قراردادهای اختیار فروش نیز معرفی شدند. با این حال و با گذشت چندین سال از معرفی این ابزار مالی در بازار سرمایه ایران، متأسفانه تاکنون این ابزار نتوانسته است جایگاهی را که شایسته آن است به دست بیاورد.
ابزار اختیار معامله جزو ابزارهای مشتقه محسوب می‌شود و برای آن می‌توان ۳ ویژگی استثنائی برشمرد:
۱. امکان کنترل و مدیریت ریسک‌های سهامداران خرد توسط این ابزار
۲. ماهیت اهرمی این قراردادها که جذابیت زیادی برای معامله‌گران دارد.
۳. دوطرفه شدن بازار و امکان بهره‌مندی از روندهای نزولی توسط قراردادهای اختیار فروش
با توجه به این موارد شایسته است مسئولین بازار سرمایه اهتمام ویژه‌ای برای توسعه این بازار داشته باشند. از این رو ما، جمعی از فعالین بازار اختیار معامله و بازار سهام، موارد ذیل را برای توسعه و ترویج این بازار پیشنهاد می‌دهیم:
۱. افزایش تعداد سهام و دارایی‌هایی که برای آن‌ها قرارداد اختیار معامله منتشر می‌شود (در حال حاضر برای ۲۱ سهم در بورس اوراق بهادار تهران و ۲ دارایی در بورس کالای تهران قرارداد اختیار معامله منتشر می‌شود).
۲. افزایش تعداد دوره‌های معاملاتی فعال برای هر دارایی پایه با سررسیدهای ماهانه، سه ماهه، شش ماهه، یک ساله و دو ساله
۳. انعقاد قرارداد مابین شرکت بورس اوراق بهادار تهران و بازارگردان اختصاصی بازار اختیار معامله جهت رونق دادن به این بازار. بازارگردان‌های بازار اختیار معامله از طریق اجرای استراتژی‌های مشخصی نظیر معاوضه (Conversion)، معاوضه معکوس (Reverse Conversion)، اسپرد جعبه‌ای (Box Spread) و... خود صاحب سودی کم اما کاملاً بدون ریسک شده و در عین حال باعث رونق بازار برای معامله‌گران خرد می‌شوند. غیبت بازارگردان‌های بازار اختیار معامله حتی در بازارهای کشورهای توسعه‌یافته نیز باعث کاهش شدید تعداد و ارزش معاملات می‌شود و از این رو حضور ایشان برای این قبیل بازارها امری بسیار ضروری است.
۴. حذف ابزار «اختیار معامله تبعی» که عملاً تبدیل به ابزاری موازی برای قراردادهای اختیار معامله شده است. ابزار اختیار معامله تبعی (به انگلیسی: Embedded Option) در دنیا همراه و به تبع اوراق درآمد ثابت منتشر می‌شود و هرگز مشابه بازار ما به تبع سهام منتشر نمی‌شود. در حال حاضر این اوراق یا برای «بیمه کردن سهام» و یا به منظور «تأمین مالی» منتشر می‌شوند. هر دوی این کارکردها را می‌توان با قراردادهای اختیار فروش بسیار کامل‌تر، منعطف‌تر و بهتر انجام داد. درصورتیکه این ابزار موازی حذف شود و منابع به سمت قراردادهای اختیار معامله هدایت شوند، خود باعث رونق این بازار خواهند شد.
۵. توسعه بستر فنی توسط شرکت‌های OMS برای تسهیل معاملات برخط قراردادهای اختیار معامله و ارائه امکان معامله این قراردادها توسط کارگزاری‌های بزرگ نظیر مفید، آگاه و...
۶. توسعه نظام سطوح صلاحیت (Clearance Levels) توسط کارگزاری‌ها به منظور ارائه معاملات آپشن به صورت سطح‌بندی‌شده به مشتریان و اصلاح نحوه محاسبه وجه تضمین و حرکت به سمت روش‌های ارزش‌گذاری پرتفوی و تضمین قرار دادن ارزش پرتفوی به جای تضمین قرار دادن وجه نقد توسط پنل‌های معاملاتی
موفق شد
ویژه
