جناب آقای دکتر قالیباف
رئیس محترم مجلس شورای اسلامی
با سلام
امروز جهان با توجه به شرایط غیرقابل پیشبینی سلامت، به واسطۀ ظهور پدیدۀ ناخوشایند کووید-۱۹ به بازنگری اساسی در تعریف هنجارهای اجتماعی، اقتصادی، آموزشی، فرهنگی، نظامی و دفاعی دعوت شده است و اینک شاهد ادامۀ فعالیتهای بشر از دریچۀ مجازی دهکدۀ جهانی هستیم. در این میان دغدغۀ خیل بسیاری از مردان جامعۀ فارغ التحصیل علوم مختلف در مقاطع ارشد و دکتری در داخل و خارج از کشور، سربازی است و این موضوع را نمیتوان نادیده گرفت که با ظهور حملههای فرهنگی، اقتصادی و بیولوژیکی متناسب با پیشرفت علم، شیوههای جدیدی از جنگ ظهور یافته است.
اگر در ارائۀ تعریفی نوین «سرباز دانش» را موظف به گسترش مرزهای علمی کشور بدانیم، در این صورت نمونۀ مسئله را جامعۀ مردان مقیم کشورهای بیگانه و حتی ایران تشکیل خواهد داد که از تحصیلات عالیه بهرهمند شده اما به واسطۀ تعریف سنتی مآبانهای که از سربازی ارائه میشود، همواره از دیرباز تا کنون دچار تعلل در انجام خدمت نظام وظیفه گشتهاند چرا که آن را مصادف با توقف دو سالۀ پیشرفتهای علمی و شغلی خویش یا تأخیر در حل مسائل اجتماعی نظیر تشکیل خانواده در این و آن سوی مرزهای کشور تلقی میکنند. شرایطی که به زحمت بسیار و با تحمل فشارهای متفاوت روانی، مالی و اجتماعی به دست آمده و انجام خدمت سربازی ولو در امریه بر روی پروژههای تحقیقاتی برای مقاطع ارشد و دکتری با توجه به وابستگی حضور سرباز در کشور یا شهر محل خدمت به هیچ وجه راهگشا نیست و این مانع حتی تاثیری سوء بر بنیان خانوادههای آنها نیز دارد.
بازنگری و نقد این لایحه، بر شیوۀ فراخوانی به خدمت معطوف است که وابسته به حضور سرباز در کشور یا شهر محل خدمت تعریف شده در حالی که در دوران کنونی میتوان به طور موازی به امورات مهمی همچون تحصیل، شغل حرفهای و خدمت به میهن توأمان پرداخت. این دسته از مطالبهگران به عنوان اعضای جامعهی علمی کشور، خود را مدافع وطن، پشت سنگر علم و دانش میدانند و همانگونه که ادبا و هنرمندان در سنگر فرهنگ و هنر، ورزشکاران در سنگر حمیت و غیرت به پاسداری از مرزهای ایران عزیزمان در تمام ابعاد ایستاده به وظیفهاند، هرگز در خدمت به کشور تردید ندارند و ضمن این که عهدهدار وظیفهٔ خطیر گسترش مرزهای علمی کشورند، روشنای نگاهشان معطوف به استفادهی بهجا از نیروی متخصص به نفع کشور است، همانطور که در هشت سال دفاع مقدس نیز افراد به تناسب تخصص خود در بخشهای مختلف جبههٔ جهاد خدمت میکردند طوری که اشتیاق خدمت، جایش را به تعلل در پذیرفتن این مأموریت میداد.
همچنین مسئلۀ سربازی برای آقایان مقیم دیگر کشورها، یکی از مهمترین موانع بازگشت به وطن محسوب میشود. اگرچه دیدار مشمولین با خانوادههایشان در کشور مقصد مهاجر یا همسایگان ایران همچون سالهای پیش به قدرت خود باقی است ولی این امر موجب ثروتمندتر شدن این کشورها و نزول سرمایههای ملی و مالی هموطنان در جهت گردش هرچه بهتر چرخۀ اقتصادی آنها میشود؛ درحالیکه میتوان با تنظیم قوانین جدید به بهرهمندی از تجربه و معلومات نیروی انسانی نخبه، همچنین حفظ ثروتهای مادی کشور پرداخت. البته به عنوان راه حل، عدۀ کثیری از مشمولین مقیم در فراسوی مرزهای وطن، سابقاً به مدت هشت سال سفر به ایران را به تعویق میانداختند تا با غییت خوردن و ضبط وثیقه به نفع دولت، این خدمت را خریداری نمایند اما آیا سرمایۀ مادی که در ازای خرید سربازی پرداخت میشود با منفعت گذراندن این خدمت ولو به صورت مجازی برای کشور برابر خواهد بود؟
پس چرا سرباز دارای تحصیلات عالیه را برای پژوهش که امری قابل پیگیری به صورت مجازی است، دو سال به صورت حضوری به کشور یا شهر محل خدمت فرابخوانیم و او را از طی مسیر پیشرفتش که در ادامه به سود کشور هم خواهد بود، بازداریم؟ به علاوه پژوهش مجازی یک سرباز در کشورهای پیشرفته، واسطهای برای دسترسی ایران به منابع روز دنیا محسوب میشود که ظرفیت و وسعت ابعاد تحقیق را به مراتب گسترش میدهد. همچنین سرباز دارای تحصیلات عالیه که مقیم یکی از شهرهای ایران است، بدون اتلاف و از دست دادن سرمایه، زمان و امکانات فعلی خویش در اشتغال به کار یا تحصیل میتواند پروژهی پژوهشی خود را در مدت معین به صورت مجازی تحویل دهد. در حین پژوهش نباید سرباز دانش را از امکان سفر به وطن یا خروج از کشور معذور داشت چرا که عدم این امکان در مقیاس کلان اقتصادی منجر به هدررفت سرمایه در کشورهای همسایه خواهد شد.
بنابراین این دسته از مشمولین را نباید جزو غایبین از این خدمت مقدس قلمداد کرد بلکه آنها خواهان گذران این دوره به شیوههای نوین و مدرن هستند. در نتیجه حضور بلامانع نیروی متخصص و نوابغ علمی، فرهنگی، هنری و حتی ورزشی موجب انتقال دانش، توانمندیها و جذب سرمایه در کشور شده و چه بسا یک سرباز فارغ التحصیل در مقاطع دکتری و پسادکتری با رفع محدودیتها بتواند با پشت سر گذاشتن سربازی به صورت مجازی یا حضور مکرر و رفت و آمد به وطنش در برگزاری همایشهای علمی- تخصصی، مقالهنویسی، فراهم آمدن امکان تبادل اطلاعات در اجرای پروژههای علمی، خدماتی به مراتب ارزندهتر از خویش ارائه دهد.
لذا تصویب این لایحه مسئولین بالادست کشور را به مصلحت اندیشی در حفظ منافع کشور، نگاه ریشهای و مدرن به مقولۀ خدمت سربازی متناسب با نیاز روز مشمولین و تنظیم قوانین جدید مبتنی بر سند هویت ملی همسو با روح اسلامی دعوت مینماید.