بیانیه شبکه یاری کودکان کار به مناسبت آغاز کمپین مشترک «کرونا و کودکان کار» با شبکه کمک در روز جهانی مقابله با کار کودک (۲۳ خرداد/ ۱۲ ژوئن)
کودکی از هر چیز گران‌قیمت‌تر است.
در حالی که ثروتمندان جامعه‌ی بشری پس از انقلاب صنعتی، به سمت ارزش‌دهی به سرمایه و افزایش آن به هر قیمت بودند، خردمندان و اندیشمندان هرچه سریع‌تر به این نتیجه رسیدند که انسان نباید قربانی سرمایه شود و به تبع آن فردای بشر و دنیای ارزشمند کودکی کودکان نباید دستمایه اهداف پلید افراد سودجو باشند. جنبش‌های اجتماعی بسیاری از قرن نوزدهم شکل گرفت و محدودیت‌های بسیاری را در عرصه‌ی یکه‌تازی حریصان زر و سیم رقم زد که یکی از مهمترین آن‌ها به کنوانسیون محو بدترین اشکال کار کودک منجر شد. تصویب این آیین‌نامه در ژوئن سال ۱۹۹۹، مقدمه‌ای برای هدف‌گذاری برای بدترین اشکال کار کودک گردید. ایران علاوه بر عضویت در سازمان جهانی کار، در ۸ آبان ۱۳۸۰ این مقاوله‌نامه را در مجلس مصوب نمود و به مثابه قانون لازم الاجرا درآورد. در سال ۱۳۸۳، وزارت کار و امور اجتماعی وقت، آیین‌نامه‌ای را در هیأت دولت مصوب نمود و در آن بدترین اشکال کار کودک را تعیین کرد. از آن تاریخ تا کنون اقدامات موثری در جهان علیه بدترین اشکال کار کودک انجام شده و آمار این کودکان از ۲۴۶ میلیون کودک در سال ۲۰۰۰ به ۱۶۸ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ تقلیل یافته است. این در حالی است که در ایران با وجود عدم دسترسی به آمارهای رسمی معتبر، شواهد حاکی از روند رو به افزایش حضور کودکان در مصادیق کارهای پرخطر است. استثمار سیستماتیک کودکان در مشاغلی مانند زباله‌گردی، پدیده‌ی نوظهور کودک کولبر و کودک قاچاقچی سوخت از مصادیقی است که در سال‌های اخیر مورد بحث فراوان قرار گرفته است.
علیرغم پذیرش مقاوله‌نامه ۱۸۲ سازمان کار مبنی بر محو بدترین اشکال کار کودک، کشور ایران به بسیاری از تعهدات خود در این زمینه عمل نکرده است، لذا کمپین «کودک و کرونا» که به صورت مشترک توسط شبکه یاری کودکان و شبکه کمک (متشکل از یازده شبکه تخصصی و موضوعی) به مناسبت روز جهانی منع کار کودک تشکیل شده است، ضمن تأیید و حمایت از بیانیه انجمن‌های جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی مبنی بر حمایت از اصول پیمان‌نامه حقوق کودک که بر حقوق اولیه همه‌ی کودکان تأکید دارد، با توجه به تقارن سالروز منع کار کودک با پاندمی کرونا در جهان و ارزیابی اثرات منطقه‌ای این بحران و به ویژه با نگاه به شرایط داخلی و پیش‌بینی خطر درگیری کودکان بیشتر در بدترین اشکال کار کودک و سوء استفاده و استثمار بیشتر آنان به دلیل بحران‌های اقتصادی ناشی از پاندمی، با ابراز نگرانی از وضعیت کودکان خانواده‌های فقیرتر در شرایط موجود و امکان ورود آن‌ها به چرخه‌ی کارهای پرخطر، ضمن حمایت مقطعی از کودکان در شرایط دشوار معیشتی، در این کمپین خواستار انجام تعهدات بخش‌های مختلف تقنینی، اجرایی و قضایی در زمینه منع بدترین اشکال کار کودک در قالب مقاوله‌نامه ۱۸۲ به ویژه در عناوین زیر می‌باشد:
۱- تعریف چتر حمایتی مشخص و مستمر برای کلیه کودکانی که خانواده‌های آن‌ها در وضعیت دشوار معیشتی به سر می‌برند جهت پیشگیری از ورود کودکان جدید به چرخه‌ی کار به ویژه کارهای پرخطر
۲- انجام تعهدات در زمینه‌ی تعریف برنامه‌ی اقدام فوری، شامل تهیه‌ی اطلاعات دقیق و بانک اطلاعاتی از کودکان مشغول در مصادیق پرضرر با توجه به نیاز به بازتعریف و به‌روزرسانی همزمان با بروز و ظهور مظاهر جدی از مشاغل پرخطر
۳- اجرای تعهدات قید شده در مقاوله‌نامه ۱۸۲ سازمان جهانی کار در دسترسی به آموزش رایگان به عنوان راهی برای دورسازی از اشتغال به بدترین اشکال کار کودک و تعریف برنامه‌ی دقیق و بودجه‌ی مشخص در این زمینه به ویژه با توجه به تداوم بحران کرونا و نیاز به دسترسی به امکانات آموزش غیرحضوری
۴- ایجاد بستر مناسب برای آگاه‌سازی و حساس‌سازی افکار عمومی علیه بدترین اشکال کار کودک در رسانه صداوسیما و سایر رسانه‌های تحت اختیار حاکمیت طبق آنچه در کنوانسیون قید شده است
۵- تصویب آیین‌نامه‌ی حمایت از کودکان کار تهیه شده در ۱۳۹۲ در وزارت کار با توجه به تعهد ایران به همکاری و هماهنگی مقامات صلاحیت‌دار کشور برای محو اشکال پرخطر کار کودک از جمله کار کودکان در خیابان
۶- تشدید مجازات افراد و ساختارهایی که به طور سیستماتیک در عرصه‌ی به‌کارگیری کودکان در اشکال پرخطر و به ویژه زباله‌گردی فعالیت دارند و گردآوری تخلفات مرتبط با شبکه‌های برون‌مرزی مرتبط در این زمینه طبق تعهد قید شده در کنوانسیون
با تشکر
شبکه یاری کودکان کار
موفق شد
ویژه
