رئیس محترم سازمان حفاظت محیط زیست ایران
با سلام؛
ژئو پارک بینظیر تکاب را برای ایران نگهداریم.
با افزایش وسعت منطقه حفاظتشده انگوران، بخش کوچکی از محیط زیست و میراث تمدنی تکاب را نجات دهیم.
امضاکنندگان این کارزار خواهان افزایش محدوده حفاظتشده انگوران در محدودهای بین قینرجه تا چیچکلو هستند تا حقوق بین نسلی را در مصداقی از گیاهان دارویی، حیات وحش کمیاب و در حال انقراض و آثار تمدنی دورههای مختلف حفظ و صیانت کنند. از شورای عالی محیط زیست کشور و شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری درخواست میکنیم در راستای رساندن وسعت مناطق حفاظتشده به نرم جهانی و حفاظت از اکوسیستم بکر و ایجاد منطقه امن زیستی برای انسان و زنجیره اکولوژیکی و آثار تمدنی در منطقه (در حدفاصل منطقه حفاظتشده بیجار در جنوب و جنوب شرقی منطقه حفاظتشده انگوران، در شمال شهرستان تکاب) و با توجه به لزوم حفاظت از حقوق بین نسلی، تدابیر و اقدامهای لازم را برای برقراری مقررات مناطق حفاظتشده از یک سو و صیانت از میراث فرهنگی این دیار از سویی دیگر، اتخاذ و با لحاظ فوریت اعمال نمایند.
محل مورد درخواست در حدفاصل منطقه حفاظتشده بیجار در جنوب و جنوب شرقی و منطقه حفاظتشده انگوران در شمال شهرستان تکاب قرار گرفته است که جزیی از منطقه بیوجغرافیایی بقای گونهها در عصر یخبندان در این ناحیه از دنیا محسوب میشود. قرار گرفتن این منطقه در حدفاصل دو مرکز مهم حفاظتشده کشورمان، این محدوده را به محل حضور فعال حیات وحش تبدیل کرده است و این در حالی است که این منطقه بکر و نسبتاً مصون از دستاندازیها، ظرفیت ویژهای برای تبدیل شدن به منطقه حفاظتشده دارد که بخشی از ویژگیهای آن به قرار زیر است:
۱- تنوع و تراکم گونههای مختلف گیاهان دارویی از انواع گَوَن گرفته تا آویشن، بادام کوهی، موسیر کوهی، پیاز کوهی، کاسنی، انواع ثعلب (پنجهای، زرد، سیاه)، ورث، پیاز کوهی، مرزه، یولاف وحشی، کنگر صحرایی، اسطوخدوس، پنیرک، ریواس، کاهوی وحشی، بزرک، چای کوهی، مرزنگوش، صدها گونه گیاهی ارزشمند، انواع قارچ، وجود چشمههای دائمی و پرآب و پناهگاههای طبیعی فراوان موجب شده که این مکان به عنوان مکانی امن برای حیات وحش تبدیل شود.
۲- وحوش حائز اهمیت و کمیابی همچون کل، بز، سیاهگوش، خرس، گراز، گرگ، شغال، روباه، انواع کبک، بلدرچین، انواع کبوتر، خرگوش، چکاوک، عقاب، سهره و... حیات وحش منطقه مورد نظر را تشکیل داده است.
۳- ارتفاعات چیچکلو، آی قلعهسی، چهارطاق، یلقون آقاج، ساریجالو، قوشخانهها، همپا و... منبع و از سرشاخههای مهم رودخانههای بزرگی همچون قزل اوزن، زرینه و سیمینه رود است.
چشمههای پرآب و دائمی این منطقه عبارتند از علی بولاقی، چراغ یانان بزرگ و کوچک، بویوک قزل بولاق، کیچیک قزلبلاق، آق بولاق، قرخ بولاق یلقون آقاج، قرخ بولاق قوشخانه، گورگور همپا، گورگور آغبلاق، که که گورگور، قیچی لی بلاقی، چشمههاواله برزه، قوملو بولاق، فاطما بولاقی، حسین اولن بولاقی، آق بولاق بدرلو و دهها چشمه دائمی با آبی گوارا که به صورت دائمی از دامن کوههای بکر و پوشیده از انواع گیاهان که مورد استفاده احشام قرار میگیرد، سرازیر میشوند و به رودخانههای محلی مانند اسد چایی و رودخانه ساروق و نهایتاً به قزل اوزند و زرینه رود میریزند.
۴- ژئوپارکی با ارتفاعاتی تا حدود ۳۰۰۰ متر پنجرهلی داش، سورملی، چراغ یانان، باخاجاق، آق مزار، قره خان، سنگر عابدخان، ازناو، چال داق و دهها قله با ارتفاع بالای ۲۵۰۰ با حفظ برف تا اوایل مرداد ماه موجب شده تا اختلاف دمای صبح و شب در طول سال به ۴۰ درجه سانتیگراد برسد. این اختلاف دما موجب میشود گیاهان دارویی این منطقه در تنش شدید قرار گیرند و این تنش موجب شده که خواص و اثرگذاری این گیاهان ارزشمند نسبت به دیگر مناطق بیشتر باشد.
وجود انواع گیاهان دارویی و خوراکی با مراتع متراکم و بکر موجب شده است این منطقه از سالهای بسیار کهن سکونتگاه اقوام مختلف شده که هزاران سال است بدون نیاز به مراکز شهری، تاکنون موجودیت خویش را حفظ کردهاند. دهها اثر تاریخی کهن در این محدوده حکایت از قدمت و ارزش سکونتگاهی این منطقه دارد.
۵- آثار تمدنی موجود در دل این ژئوپارک عبارتند از چیچکلوی خرابه، آثار طبیعی و تاریخی کوه مکتبخانه، پیکرهتراشهای انسانی و دوهداشی، آتشگاه روستای چهارطاق معروف به کلیسا، قبور بسیار کهن در چراغ یانان ساریجلو، همپای خرابه، علی بولاقی قره بولاق، تپههای باستانی آق بولاق، دوهداشی قره بولاق، سدهای خاکی قره بولاق و همپا که در فهرست آثار ملی با عنوان بویوک گول و کیچیک گول، تپه باستانی اطراف کنبد، تومولوسهای احمدآباد، آق داق احمدآباد، قبرستانهای دوره ساسانی قزلقشلاق و احمدآباد، آثار ثبتشده تاریخی روستای فاقلو، قبرستانهای دوره ساسانی در اطراف و ارتفاعات یلقون آقاج، آی قلعهسی، چهارطاق، ساریجلو، قوشخانه و همپا حاکی از قدمت و سوقالجیشی بودن این منطقه است که به دلیل داشتن امکانات زیستی فراوان، تاکنون با قوت تمام موجودیت خود را حفظ کرده است.
در کنار این آثار گرانبها میتوان آثار طبیعی منحصر به فردی را نیز که در این منطقه وجود دارد به نقاط قوت این محدوده اضافه کرد. وجود چشمههای آب سرد و گرم قزل بولاق چارطاق و چشمه شورلار دربند چیچکلو با خاصیت درمانی، اثر بینظیر چملیگول، زندان برنجه، سد قوشخانه که به یک اکوسیستم بسیار ارزشمند تبدیل شده است، طویلهداخی، آثار فاخر مجموعه تخت سلیمان، در کنار حیات وحش، پوشش گیاهی و آثار طبیعی و تاریخی فراوان ارزش حفاظت دارد تا این مکان زیبا به عنوان گوشهای از آثار صنع پروردگار لایزال برای نسلهای آتی حفظ گردد.