گزارش امتداد از دو کارزار مهم در اعتراض به تخریب بافت تاریخی شیراز:

 ولله این اقدام، خیانت به تاریخ ماست!

در روزهای اخیر، بحث طرح توسعه پنجاه و هفت هکتاری حرم شاهچراغ(ع) در شیراز موجی از انتقادات کارشناسان، صاحبنظران حوزه میراث فرهنگی و تاریخی را در پی داشته و منتقدین، اجرای این طرح را تهدیدی جدی برای تخریب اماکن و ابنیه تاریخی پیرامون حرم شاهچراغ در شیراز دانسته‌اند. هشدارهایی که به نظر می‌رسد تا کنون، نتیجه‌ای را به دنبال داشته و دولت ابراهیم رئیسی نیز بدون اعتنا به نظرات کارشناسان، مقاومتی در برابر اجرای این طرح نشان نداده است.  
 
 حواشی هجمه همسر خزعلی به منتقدین 
 اخیرا نیز محمدرضا رضازاده، عضو هیأت امنای اماکن مذهبی در شیراز، مشاور تولیت زیارتگاه شاهچراغ و البته همسر انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده در دولت ابراهیم رئیسی از تخریب بافت تاریخی شیراز دفاع کرده و در اظهاراتی با حمله به منتقدین، گفته؛ «بعضی هم که چه بسا شیراز را همان شیراز برگزاری جشن هنر در ماه مبارک رمضان و شیراز برپایی جشن‌های دو هزار و پانصد ساله می‌پسندند، توجه به ظرفیت والای معنوی سومین حرم اهل بیت را برنمی‌تابند و مایل نیستند ساماندهی پیرامون حرم‌های مطهر به نتیجه مطلوبی برسد.»
 به گفته رضازاده؛ «پس از سفر آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۸۷ به شیراز شورای‌عالی شهرسازی و معماری تصمیم گرفت طرح تفصیلی شیراز در محدوده ۵۷ هکتاری اطراف شاهچراغ با رویکرد "احیای هویت فرهنگی ـ مذهبی مرکز تاریخی شهر شیراز" تهیه شود.» 
 
 کارزار «درخواست ثبت بناهای ارزشمند در معرض تخریب بافت تاریخی شیراز» به حدود ۴۲ هزار امضا رسید: 
در همین رابطه از سی‌ام بهمن‌ماه سال گذشته، کارزار عمومی از سوی صاحبنظران و کارشناسان میراث برای جلوگیری از اجرای این طرح توسعه در اطراف حرم شاهچراغ به راه افتاد که تا کنون به حدود ۴۲ هزار امضا رسیده و هر روز بر شمار افراد امضاکننده این کمپین افزوده می‌شود.  
در بخشی از متن نامه منتشر شده در این کارزار، خطاب به وزیر میراث فرهنگی، آمده« در آخرین دست‌اندازی‌ها به این بافت تاریخی و در طرح توسعه ۵۷ هکتاری حرم شاهچراغ (ع)، بسیاری از بناهای ثبتی و غیرثبتی ارزشمند این پهنه در وسعتی چهار هکتاری در ده سال گذشته به‌صورت غیرقانونی توسط نهادهای مسئول تخریب شد‌ه‌اند و اکنون نیز عنوان می‌شود که بناهای ثبتی محدوده عدد قابل توجهی نیست و در صدد هستند تنها با حفظ تک بناهای ثبتی و تخریب دیگر بناها، طرح‌های توسعه بزرگ مقیاسی را در این بافت تاریخی اجرا کنند.»  
 
امضای حدود ۹ هزار شهروند پای کارزار معماران برای «ثبت ملی بافت تاریخی شیراز»:
 همچنین کارزار دیگری از ۱۹ بهمن‌ماه سال جاری در برنامه کارزار از سوی معماران و کارشناسان شهرسازی با عنوان درخواست برای ثبت ملی بافت تاریخی شیراز به راه افتاده که تا کنون حدود ۹ هزار نفر از شهروندان پای آن را امضا کرده و خواستار توجه به این بافت تاریخی شده‌اند.  
در بخشی از متن درج شده در این کارزار آمده؛ « کسانی که می‌خواهند تغییرات بنیادین در بافت ایجاد کنند و به همین منظور دست به تخریب بزنند، تنها در بافت شهری مداخله نکرده‌اند بلکه در راستای ایجاد بحران هویت جمعی گام برداشته‌اند‌. دولت موظف است در راستای بازشناسی هویت جمعی گام بردارد نه در ایجاد بحران هویت توسط مخدوش کردن هویت مکانی‌.» 
 
 محمد درویش در گفتگو با امتداد: یکی از ارزشمندترین صندوق‌های ارزی شیراز در معرض نابودی است 
 محمد درویش، فعال و کنشگر با سابقه محیط زیست در گفتگویی با امتداد، ضمن واکنش به این طرح و تبعات اجرای آن در شیراز، اظهار داشت: یکی از شاخص‌هایی که شهرهای جهان را از نظر جذابیت‌های گردشگری با آن می‌سنجند، غلظت، تعداد و وسعت بافت کهن در آن شهرهاست. شهر شیراز، بافت فرهنگی ایران بوده که کی از مزیت‌های آن، همین ۳۶۰ هکتار بافت کهنی است که بافت تاریخی آن به شمار می‌رود. بافتی که قدمت سازه‌های آن به قاجاریه، زندیه و بعضا صفویه می‌رسد.  
در واقع، اگر هدف تولید ثروت، کارآفرینی و ایجاد رونق سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری باشد، بهترین کار این است که از این بافت تاریخی، حمایت و حراست کرده و به مرمت آن بپردازیم. نه اینکه به بهانه توسعه حرم شاهچراغ، این بافت را تخریب کنیم.
اتفاقا هویت حرم شاهچراغ در دل همین بافت تاریخی بوده و به واسطه قرار گرفتن در آن از نظر توریستی و گردشگر جذاب‌تر می‌شود. در این بافت است که گردشگران، هم می‌توانند به زیارت در این بقعه پرداخته و هم گشتی در محوطه تاریخی و باستانی شیراز بزنند.   
 
در همین رابطه از سی‌ام بهمن‌ماه سال گذشته، کارزار عمومی از سوی صاحبنظران و کارشناسان میراث برای جلوگیری از اجرای این طرح توسعه در اطراف حرم شاهچراغ به راه افتاد که تا کنون به حدود ۴۲ هزار امضا رسیده و هر روز بر شمار افراد امضاکننده این کمپین افزوده می‌شود.  

آقایان بر سر شاخه نشسته و بن می‌برند!
کسانی که دست به چنین اقدامی زده و متاسفانه به بهانه توسعه حرم شاهچراغ، یکی از ارزشمندترین صندوق‌های ارزی شیراز را به نابودی می‌کشانند، خواسته یا ناخواسته ارزش‌هایی را که مردم به واسطه آن هزینه کرده و به شیراز سفر می‌‌کنند را کاهش می‌دهند.  
این اقدام به مانند این است که آقایان بر سر شاخه نشسته و بن می‌برند. کسانی که طرفدار این بافت تاریخی هستند، وقتی شاهد هستند که به بهانه توسعه حرم شاهچراغ، این بافت تاریخی در معرض نابودی قرار گرفته، علیه همین مهم نیز موضع می‌گیرند.   
 
در خوشبینانه‌ترین حالت به نظر می‌رسد که زور ضرغامی نمیرسد
 در خوشبینانه‌ترین حالت به نظر می‌رسد که زور ضرغامی برای مقاومت در مقابل اجرای این طرح نمی‌رسد. به نظر من، دولت می‌تواند اگر بخواهد، صدای مردم و متخصصین را شنیده و جلوی این فاجعه را بگیرد. خواسته من از مردم این است که همچنان به مطالبه‌گری خود ادامه داده و ناامید نشوند.  
 اسماعیل کهرم در گفتگو با امتداد: نسل آینده به دست همین اقدامات، تاریخ، ریشه و سنت خود را به یاد نخواهد آورد.  
همچنین در ادامه، اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست، استاد دانشگاه و مشاور رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگویی با امتداد، اشاره‌ای به پیامدهای اجرای این طرح داشته و خاطرنشان کرد: من در شیراز تحصیل کرده و آن بافت را به خوبی می‌شناسم. متاسفانه تاریخ ما را تخریب می‌کنند. چرا نمی‌شود کمی دورتر از حرم شاهچراغ که ابنیه تاریخی هم به آن صورت نداریم، این دست از طرح‌های توسعه‌ای اجرا شود؟  
 
 ولله این اقدام، خیانت به تاریخ ماست!
ولله این اقدام، خیانت به تاریخ ما بوده و نسل آینده به دست همین اقدامات، تاریخ، ریشه و سنت خود را به یاد نخواهد آورد. این خانه‌ها، ابنیه، مساجد و حتی آب انبارهای قدیمی که در مجاورت حرم قرار دارند، تماما و آجر به آجر، تاریخ، قدمت و سنت ما را نشان می‌دهد. حیف است که ما این ریشه‌ها و آجرهای سنت و تاریخ خود را از یاد ببریم.
 
نویسنده:محمد جعفری
منبع: کانال تلگرام امتداد
 

سایر تجربه‌ها

تجربه‌های بیشتر